segunda-feira, outubro 23, 2006

Australianos acalmam tumultos quando corpos são encontrados sem cabeça

Tradução da Margarida.


The Australian
Outubro 23, 2006 01:00am

Soldados Australianos foram trazidos para controlar um tumulto desencadeado pela descoberta de dois corpos sem cabeças nem membros embrulhados em sacos, encontrados ontem na capital de Timor-Leste, Dili.


Jovens da parte lste do pequeno país, um dos mais pobres do mundo, estavam indignados quando os corpos dos dois homens que se acredita serem dos distritos do leste Baucau e Los Palos foram encontrados com os braços, pernas e cabeças cortados.

As tropas Australianas abortaram uma tentativa para deter um dos manifestantes depois de furiosos protestos de jovens gritando: "Austrália vai-te embora, Australianos não são bons, não são neutros."

O gang do leste acredita que os dois homens assassinados foram mortos depois de se terem aproximado de um checkpoint montado por Timorenses do oeste na área Aimutin de Dili.

Os tumultos entre os dois gangs de atiradores de pedras no mercado de Comoro em Dili foi reprimido pela chegada de cerca de 100 polícias estrangeiros e por tropas Australianas, que não fizeram prisões.

A violência é uma lembrança do caos que apanhou Timor-Leste depois de uma manifestação de protesto em Dili em 28 de Abril para apoiar 600 soldados despedidos se ter transformado em violência de turbas que deixou cinco mortos e mais de 20,000 pessoas deslocadas.

Violência étnica por gangs confinada à capital Dili continuou e o número de mortos subiu a mais de 25 pela altura em que tropas lideradas pelos Australianos chegaram no fim de Maio para restaurarem a lei e a ordem.

"Simplesmente não podemos aceitar que os nossos amigos sejam mortos como animais, como cães," disse João da Costa, 21 anos, um membro do grupo do leste que montou o seu próprio checkpoint perto do mercado.

Um oficial da polícia da ONU, Emir Bilget, falando através de um intérprete, pediu aos jovens para desmantelarem a barricada de pedras e paus e que confiasse na polícia para investigar.

"Espero que acalmem," disse. "A polícia já sabe quem matou os vossos amigos e agora procuramos testemunhos de vocês para que os perpetradores possam ser levados a tribunal."

As tropas Australianas e a polícia da ONU da Nova Zelândia e da Malásia foram destacados para Timor-Leste em Maio mas têm estado a lutar para conter esporádicas erupções de violência.

Um inquérito da ONU às causas da violência mortal em Timor-Leste em Abril e Maio acusou o Presidente Xanana Gusmão de inflamar tensões no território rasgado por conflitos, e recomendou que o antigo primeiro-ministro Mari Alkatiri enfrente investigação criminal sobre alegadas ofensas por armas.

O relatório também implicou os antigos ministros do interior e da defesa e os comandantes da polícia e das forças armadas sobre a distribuição ilegal de armas e de armação de civis.

O líder amotinado treinado pelos Australianos Major Alfredo Reinado mantém-se ao largo depois de fugir da prisão de Becora em Dili, com outros 56 presos em 30 de Agosto.

O relatório disse que muita da violência podia ser atribuída à fraqueza do domínio da lei no país. A comissão disse que o governo de Alkatiri falhou nos procedimentos legais ao chamar as forças armadas para lidar com os tumultos causados por grupos de desertores zangados por divisões étnicas.

.

21 comentários:

Anónimo disse...

"As tropas Australianas abortaram uma tentativa para deter um dos manifestantes depois de furiosos protestos de jovens gritando: "Austrália vai-te embora, Australianos não são bons, não são neutros."

Aqui está o caminho da resistência. É de começarem a berrar de cada vez que os Australianos aparecerem: "Austrália vai-te embora"!

Anónimo disse...

Loro Monu het imi nia aman.......
imi hein deit mak imi hare.....
imi nia isin ami sei tetak hanesan tetak naan....mak imi hare deit....

Xanana o mos het o nia aman lolos...o mak halo deklarasaun ida ba mari para atu ema hotu hatene katak mari la sala......agora o hein de inahuin nee.....!!!!!

Pother

Anónimo disse...

tottaly agree: we should all say at australians here in T-L, "aussi go home". Vamos rolar que bola de neve.
Hakilar bainhira hetan tropa australia sira "aussi go home" too sira baruk hanesan Mahatma Ghandi halo iha India.
ff

Anónimo disse...

Mas afinal o que vem a ser isto? Parece-me bem que alguem quer introduzir em Timor a cultura da ma educacao. Sera esse o objectivo principal da criacao deste "blog"? Subverter a cultura da boa educacao? Timor ja esta cheio de odios, nao tragam mais, ja chega.

Anónimo disse...

Well Maluk sira hotu, agora nee iha ita nia aan rasik mos la iha ona moral!!! moral ba ita nudar ema timor nee agora la iha ona. hare ba ita nia ulun nain sira moshalo arbiru deit. Ba ulung nain sira to ba bain hira los mak ita boot sira hotu nee hakarak hare timor nia diak. Ita hotu nee kole ona.Keta halo ita nia rain hanesan feto puta ida, ida mai sae kole tiha ida mai sea fale. Nudar timor oan hau moe tebes ba hau nia ukun nain sira nebe ukun ho bosok no lohi door! sira hotu nee hanesan ema lanu ten!! hanoin diak ba ita nia rain....huis ABO KATUAS

Anónimo disse...

Ba maluk sira nebe mak hakerek nee hau respiita ita boot sira nia lia fuan. maibe diak liu hatudu nudar ema keta tolok fale ema nia AMAN ka INAN. Obrigado ba ita hotu nia hanoin diak...Husi LULIK MATEBIAN

Anónimo disse...

Xanana la iha sala ida konaba krize ida nee. Relatoriu hatudu ona katak nia liman moos. Konaba Mari fali oinseluk ona. Komissaun Inkeritu Independenti rekomenda katak tenke halao investigasaun klean liutan ba nia hodi ke nia sala iha nebe. Sira hatene ona katak Mari sala boot maibe sira fo fali responsabilidade ba justisa Timor nian maka buka hetan nia sala nee.
Inkeritu moos hatudu ona katak Mari halo violasaun barak ba lei bainhira Timor nian bainhira nia fo ordem ba F-FDTL atu involve tasitolo neba. Konaba violasaun ida nee deit MAri tenke hatan iha tribunal nune mos sira nebe partisipa iha reuniaun "gabinete krize" hanesan Roque, Rogerio, Ana Pessoa,...

Oras too ona atu halo justisa ba ema sira nee. Sira maka estraga rai Timor ho liuhosi sira nia asneiras maka halo Timoroan sira terus, mate no lakon sira nia sasan.

Anónimo disse...

OS TIMORENSES QUE AMAM A SUA PATRIA TÊM DE SE UNIR NUM GRANDE MOVIMENTO POPULAR (LOROSAE E LOROMONU) E CORRER COM OS AUSTRALIANOS, QUE INVADIRAM E ESTÃO A OCUPAR O PAÍS PARA CONTROLAR A SUA SOBERANIA (NA ESTRATÉGIA AUSTRALIANA ESTAS ACÇÕES SÃO DESIGNADAS POR OPERAÇÕES DE PACIFICAÇÃO !!!!) È SÓ HIPOCRISIA PATROCINADA AO MAIS ALTO NÍVEL (PR E PM).

QUEREM TRANSFORMAR O POVO MAUBERE EM "ABORÍGENAS" (PARECE QUE ALGUNS GOSTAM DESSE ESTATUTO!!!.

SERÁ QUE VALEU A PENA A LUTA E SOFRIMENTO PELA INDEPENDÊNCIA PARA SERMOS CONFRONTADOS COM AQUILO QUE SE ESTÁ A PASSAR EM TIMOR-LESTE? SÓ COM UM FORTE MOVIMENTO POPULAR E FORTE UNIDADE NACIONAL SERÁ POSSÍVEL ULTRAPASSAR ESTA CRISE QUE AFECTA SERIAMENTE A DIGNIDADE DOS TIMORENSES E DO ESTADO DE DIREITO.

ESTÃO A SER ENGANADOS! REVOLTEM-SE E MOSTREM DO QUE SÃO CAPAZES OS TIMORENSES!.....CORRAM COM OS AUSTRALIANOS E TAMBÉM COM OS LIDERES QUE VOS ANDAM A ENGANAR, POIS JÁ NÂO PRECISAM DE MAIS EVIDENCIAS. REINADO E COMPANHIA JÁ VIRAM QUE FORAM ENGANADOS E VÃO ACABAR POR SER DESCARTADOS PARA EVITAR COMPROMETER O PR E SEUS LACAIOS…

LUTEM PELA VOSSA SOBERANIA. OS TIMORENSES NÃO PRECISAM DA AJUDA DE PAÍSES COMO A AUSTRÁLIA, QUE QUEREM ANULAR A SUA IDENTIDADE PARA SUBJUGAR O POVO E PODEREM EXPLORAR AS RIQUEZAS DO PAÍS, EXPLORANDO O POVO TIMORENSE E DEFENDENDO OS INTERESSES GEOESTRATÉGICOS E GEOPLÍTICOS DOS EUA.

Anónimo disse...

Hanesan timoroan ida, ha'u nia laran susar tebetebes tanba ita rasik maka sei oho malu beibeik! Oan sira, hakmatek uitoan hodi hanoin katak karik ita kontinua odi malu oho loromonu oho lorosae ka viseversa, ita nia rain sei la hetan kmatek. Husik justisa halao ba ema hirak ne'ebe halo sala ona iha fulan hirak ne'e nia laran. Ita seluk, laran malirin ba malu hodi dame tuir Nai Maromak nia ukun fuan. Ha'u sei harohan nafatin ba ita hotu ne'ebe moris ka tuur iha Timor Lorosae.

Anónimo disse...

Maluk nebe hakerek iha tuku 7.51.54 no 9:53.20
Nain rua nee hakerek ba insulta ema. Ida tolok ema nia inan aman, ida du'un matak Mari. Ita katoliku kalae? Se katoliku karik, buka hanoin halo dame iha rai ida ne'e. Se ita bo'ot moris ho odiu, entaun lalika mai tama iha blog ne. Bolog ne'e ba timor oan jho belun sira koalia ho laran malirin no neon naklole ba kore TL husi sussar laran. Se imi toilok, imi du'un matak deit, diak liu ba toba iha uma. Lalika mai halo ami lakon tempu. Timor oan tenki hatudu matenek no kbit hanesan ita nia matebian sira uluk. Ne maka timor issin no klamar maubere.

Anónimo disse...

Timor ne naran deit maka kotolik maibe hahalok at liu fali alkeida ho teroris sira iha middle east neba!!! moe laiha liu.

Amu lulik sira iha timor be tebe rai makas ne, nusa maka nonok deit wainhira imi nia ema sira oho malu at nune??

Presidenti mos nonok liu. Keta presidente maka haruka ema oho malu karik??

Hau la komprende.

Anónimo disse...

Ida be dehan Xanana golpista la sala ne tamba kala nia fo hela nia fen ho feton toba tuir ne mak dehan xanana la sala ne . Biasaaaa ... Alfredo simu USD$1.500.00 , uma , carreta , securyti etc.. maibe nia mos simu karik ? Faan tiha minarai Timor nia ba Australia depois koalia barak ... imi atu halo too nebe ? hanesan maluk seluk koalia katak Timor la os puta hanesan Cristy Gusmao nebe Ramos sae uluk depois passa ba Baucau seluk sae tiha iha Baucau mak passa fali mai Xanana .. Timor la os ida ne .... neduni cuidado ... Xanana nia mamik sei sama fera .. la fiar hein deit ...

Anónimo disse...

Amu lulik sira agora sibuk hodi egigi 20% husi orssamento geral do estado atu aloka ba igreija ga ba sibuk fali ho moral ? Hanesan Padre Dominggos dehan iha HT sabado liu ba katak estado la ajuda ... ajuda saida au ama ? se estado ajuda relijiojo sira concerteja tenke fahe mos ba ami Hindo la os fo deit ba Domingoos Maubere dong... moe ituan ba ... amu sira ne halo moe deit ita . Padre sibuk ho orssamento estado nia .. Protestante sira hadau sarani sira pindah hotu ba Protestante nia Igreija ... coplicado duni...maluk sarani doben sira ... hau la hatene amu ga ita nia padre sira ne atu lori Katolica Timor ba ne be karik ... keta hanesan Leandro Izack golpista ne koalia katak Bibi atan lori bibi ba rai naruk sei tama hotu ba rai koak

Anónimo disse...

Esses ódios, disputas primitivas,crimes bárbaros e mesquinhez não leva a nada de bom.
Serve apenas de combustível para aqueles interessados, interna e externamente, para que Timor Leste não seja unido e não funcione como um Estado sólido.

Serve apenas aqueles que não querem saber nada nem de Loromonos nem de Lorosaes. Querem é apenas o poder e riquezas que devem servir para o desenvolvimento e progresso de todos.

Timorenses, vocês são filhos da mesma terra, partilhando o mesmo Sol e céu, a mesma desgraça.

É tempo de pararem com ódios sem razão, parem por um instante e pensem no vosso não lonquínguo passado, em mortes, em sangue, lágrimas, dor...

Pensem o que o futuro vos reserva e não apenas no momento.

Organizando-se todos juntos e construindo um estado forte, que seja mais forte que as rivalidades raçicas e tribais, conseguirão traçar um caminho para o vosso futuro e para o futuro de gerações dos vossos filhos, netos, bisnetos. Façam com que eles se orgulhem de vós e não os envergonhem, hipotecando também o futuro deles.

Anónimo disse...

Para esses tipos de crimes (fora os políticos)o que se faz necessário é uma polícia e justiça ágeis. O outro problema reside em uma sociedade cujo princípio republicano não passa de uma miragem. A luta pelo poder parece não conhecer limites. As elites além de não darem o exemplo acreditam, penso, que o Estado é extenção de seus interesses privados.
Abre o olho Fretilin!
Alf
Br.

Anónimo disse...

Qual fretilin?? A fretilin de Maputo ou a fretilin Mudanca (de Timor)??

Anónimo disse...

anonimo "Qual fretilin?? A fretilin de Maputo ou a fretilin Mudanca (de Timor)??
Terça-feira, Outubro 24, 2006 10:02:29AM"

Fretilin e so uma e dirigido por Mari e Lu'olo

Anónimo disse...

Ximenes Belo caga entencas agora, mas quando a falecida Madre margarida comecou a falar, cavou daqui a sete pes doente e so parou em Mocambique. O Horta tambem caga sentencas mas passa a vida a laurear a pevide pelo estrangeiro, enquanto a populacao se esfaqueia e se mata.Que grande Presidente e PM dariam estes dois Nobeis da Paz. Um inquerito aserio ea podridao destes dois artistas que mereciam era o Nobel da Hipocrisia e nao da Paz.

Terça-feira, Outubro 24, 2006 4:04:40 PM

Anónimo disse...

Pensa voce anonimous Terça-feira, Outubro 24, 2006 4:11:09 PM.

Vais la enganar os macacos!!!

Anónimo disse...

Ukun Racik Aan ,
Kaer Racik Kuda Talin
Kaer kois kuda talin
Kaer fali kuda lasan

Kaer fali kuda lasan
Doko tun doko sa'e
Kaer metin rabat oh
Kaer Lasama rabat rae

Anónimo disse...

Timor oan RAI NAIN – Sao os que tem Uma Lisan, Uma Lulik, Adat, moris iha fetosan umane nia laran, iha Knua, Uma ho Ahi, Fatuk ho Rai

Linguisticamente Makasae , Galole, Oemua, Tetun terik, Mambae, Tokodede, Bunak, Kemak, Baikeno entre outros, sao tracos que nao existem noutros lugares do mundo.

Os nomes Maubere, Ruak, LuOlo, Falur, Lere sao originarios de Timor que e completamente diferente de Mario Carrascalao ou de Mari Alkatiri.

Kuda Reno ou Kuda Burro Timor Oan Rai Nain precisa de sair do colonialismo e caminhar adiante com o inquebrantavel desejo de Ukun Racik Aan , Kaer Racik Kuda Talin

Traduções

Todas as traduções de inglês para português (e também de francês para português) são feitas pela Margarida, que conhecemos recentemente, mas que desde sempre nos ajuda.

Obrigado pela solidariedade, Margarida!

Mensagem inicial - 16 de Maio de 2006

"Apesar de frágil, Timor-Leste é uma jovem democracia em que acreditamos. É o país que escolhemos para viver e trabalhar. Desde dia 28 de Abril muito se tem dito sobre a situação em Timor-Leste. Boatos, rumores, alertas, declarações de países estrangeiros, inocentes ou não, têm servido para transmitir um clima de conflito e insegurança que não corresponde ao que vivemos. Vamos tentar transmitir o que se passa aqui. Não o que ouvimos dizer... "
 

Malai Azul. Lives in East Timor/Dili, speaks Portuguese and English.
This is my blogchalk: Timor, Timor-Leste, East Timor, Dili, Portuguese, English, Malai Azul, politica, situação, Xanana, Ramos-Horta, Alkatiri, Conflito, Crise, ISF, GNR, UNPOL, UNMIT, ONU, UN.