terça-feira, janeiro 08, 2008

Timor-Leste: unfulfilled protection and assistance needs hamper the return of the displaced

Tue Jan 01:57:35, 8 GMT
Reuters

Reuters and AlertNet are not responsible for the content of this article or for any external internet sites. The views expressed are the author's alone.

More than a year after riots and fighting rocked Timor-Leste and sent over 150,000 people to seek refuge, the majority of the internally displaced people (IDPs) are still unable or unwilling to return, and remain in camps in and around the capital, Dili, or hosted by friends and families in Dili and in the districts.

An Australian-led international force has since June 2006 restored law and order, but the security situation has remained unstable, with sporadic violence causing further displacement and hampering return. The announcement of the formation of the new government on 6 August 2007 triggered civil unrest, mainly in eastern districts traditionally loyal to the former ruling party FRETILIN, which resulted in the displacement of more than 4,000 people.

It is estimated that 100,000 people remain displaced in the country, with approximately 30,000 living in camps in Dili and 70,000 living in the rural districts, mainly with host families. Urgent problems for camp inhabitants involve a wide range of protection issues, including lack of access to healthcare, lack of adequate water and sanitation, but, while most of the assistance has focused on Dili, people are most vulnerable in the eastern districts, where the influx of displaced people has placed great strain on the very limited resources available to host communities.

The overall deterioration of the general food situation, mainly due to adverse weather conditions and a locust outbreak, has further reduced the capacity of the host population to provide food.

Most IDPs who had the chance to return home have already done so; for the remaining majority, return will largely depend on the effectiveness of reconstruction and reconciliation processes as well as significant improvements in the political, economic and security environment.

The government’s return and reintegration strategy has so far proved largely unsuccessful.

The extreme shortage of housing and shelter means that widespread land and property disputes must be comprehensively addressed by the government if durable solutions are to be found for the people displaced. In light of the government’s limited capacity, in particular with regards to the monitoring and protection of human rights of vulnerable groups such as IDPs, the international community has the responsibility to assist the government.

However, the departure of UNHCR because of lack of funds in July 2007 is raising concern that protection issues might not get the attention they deserve.

Read full Report on Internal Displacement in Timor-Leste

Contact:

Jens-Hagen Eschenbächer
Head of Monitoring and Advocacy Department
Internal Displacement Monitoring Centre
Norwegian Refugee Council

Chemin de Balexert 7-9
CH-1219 Châtelaine (Geneva)
Tel.: +41 (22) 799 07 03
Fax +41 (22) 799 07 01
http://www.internal-displacement.org/

Tradução:

Timor-Leste: protecção não grarantida e necessidades de assistência prejudicam o regresso dos deslocados

Terça-feira, Jan 01:57:35, 8 GMT
Reuters

Reuters e AlertNet não são responsáveis pelo conteúdo deste artigo para qualquer site externo da internet. As opiniões expressas são apenas do autor.

Mais de um ano depois dos motins e lutas que perturbaram Timor-Leste e levaram mais de 150,000 pessoas a procurar refúgio, a maioria dos deslocados não consegue ainda ou não está disponível para regressar, e mantém-se em campos em e à volta da capital, Dili, ou hospedados em casas de amigos e famílias em Dili e nos distritos.

Uma força internacional liderada pelos Australianos tem desde Junho de 2006 restaurado a lei e a ordem, mas a situação da segurança tem-se mantido instável, com a violência esporádica a causar mais deslocações e a prejudicar o regresso. O anúncio da formação do novo governo em 6 de Agosto de 2007 desencadeou o desassossego civil, principalmente nos distritos do leste tradicionalmente leais ao antigo partido do governo, a FRETILIN, que resultou na deslocação de mais de 4,000 pessoas.

Está estimado que 100,000 pessoas se mantém deslocadas no país, com 30,000 aproximadamente a viverem em campos em Dili e 70,000 la viverem nos distritos rurais, principalmente com famílias hospedeiras. Problemas urgentes para os habitantes dos campos envolvem uma grande série de questões de protecção, incluindo falta de acesso a cuidados de saúde, falta de água potável e de sanidade, mas enquanto a maioria da assistência se focou em Dili, as pessoas estão mais vulneráveis nos distritos do leste, onde o influxo dos deslocados colocou grande pressão nos recursos muito limitados disponíveis para comunidades hospedeiras.

A deterioração em todo o lado da situação geral da alimentação, principalmente devido a condições climáticas adversas e a uma praga de gafanhotos, reduziu ainda mais a capacidade da população hospedeira para providenciar alimentação.

A maioria dos deslocados que têm a possibilidade de regressar a casa já o fizeram; para a restante maioria, o regresso dependerá largamente da eficácia dos processos de reconstrução e reconciliação bem como a melhorias significativas no ambiente político, económico e de segurança.

A estratégia de regresso e reintegração do governo até agora provou não ter tido qualquer sucesso.

A extrema carência de habitação e de abrigos significa que as disputas espalhadas por terra e propriedades devem ser respondidas compreensivamente pelo governo se quer encontrar soluções duradouras para os deslocados. À luz da capacidade limitada do governo, em particular no que respeita à monitorização e protecção de direitos humanos de grupos vulneráveis como os deslocados, a comunidade internacional tem a responsabilidade de assistir o governo.

Contudo a partida da UNHCR por causa de falta de fundos em Julho de 2007 está a levantar preocupações que as questões de protecção possam não ter a atenção que merecem.

Leia o Relatório completo dos deslocados em Timor-Leste

Contacte:

Jens-Hagen Eschenbächer
Responsável do Departamento de Monitorização e Defesa
Centro de Monitorização dos Deslocados
Conselho de Refugiados Norueguês

Chemin de Balexert 7-9
CH-1219 Châtelaine (Geneva)
Tel.: +41 (22) 799 07 03
Fax +41 (22) 799 07 01
www.internal-displacement.org

ALFREDO ACUSA XANANA DE AUTOR DA CRISE DE 2006 - FRETILIN EXIGE RESPOSTA

FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE

FRETILIN

________________________________________________________________________

CONFERÊNCIA DE IMPRENSA DA FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE

ALFREDO ACUSA XANANA DE AUTOR DA CRISE DE 2006 - FRETILIN EXIGE RESPOSTA

Estamos aqui com a media nacional e internacional para apresentarmos a nossa declaração ao povo de Timor-Leste, ao povo Maubere que, no dia 31 de Dezembro de 2007, fizemos chegar uma carta da FRETILIN à Sua Excelência, o Presidente da República e restantes outros órgão de soberania bem como a algumas instituições do Estado, carta essa que se referia às declarações do Sr. Alfredo Reinado gravadas em cassete audio-visual há algumas semanas atrás, porque estas declarações poderiam ter impacto com graves repercussões na estabilidade e paz no nosso país assim como nas nossas instituições públicas.

Neste vídeo largamente distribuído no nosso país por desconhecidos, o Sr. Alfredo Reinado alega que Xanana Gusmão foi o autor da crise que se iniciou no nosso país em 2006. Julgo que todos aqueles que estão aqui presentes já viram o vídeo ou já ouviram o seu conteúdo, por via rádio, ou já tomaram conhecimento do mesmo lendo jornais e outros meios de comunicação.

Quando tomamos conhecimento do conteúdo do vídeo, preocupamo-nos essencialmente sobre o impacto que este material poderia ter na estabilidade e paz no nosso país porque, a nosso ver, as palavras do Sr. Alfredo Reinado poderiam instigar pânico no seio do nosso povo e causar o aumento de deslocados.

Julgamos que o Sr. Alfredo Reinado fez as suas declarações com a tentativa de causar divisionismo no seio do nosso povo e aumentar a instabilidade no nosso país.

Relembro a todos vós que, em Maio e Junho de 2006, o ex-Presidente da RDTL, Sr. Xanana Gusmão acusou o então Primeiro-Ministro do governo da FRETILIN, Dr. Mari Alkatiri, de ter distribuído armas aos civis tendo-lhe exigido que se resignasse do cargo de Primeiro-Ministro...

O Sr. Xanana baseou-se nas alegações feitas pelo Sr. Railós de que as armas lhe tinham sido entregues na sequência de uma autorização dada pelo Dr. Alkatiri, alegações essas que foram transmitidas através do programa televisivo australiano "Four Corners"do canal ABC. Sem qualquer processo legal válido, o Sr. Xanana enviou uma cópia do programa ao Dr. Alkatiri exigindo-lhe que se resignasse do cargo.

Todos sabemos que o Dr. Alkatiri decidiu resignar-se do cargo para evitar o derramamento de sangue e contribuir para o fim da crise. Alguns diziam que a sua resignação do cargo poria fim à crise. Dezoito meses depois, continuamos a viver em situação de crise.

Todos sabemos que a Procuradoria Geral da República procedeu a uma investigação global não tendo contudo encontrado provas relativas às alegações do Sr. Railós tendo assim decidido arquivar o processo.

Todos aqueles que acusaram Dr. Mari Alkatiri não reconheceram o seu erro de o ter feito com base em alegações infundamentadas. O Sr. Xanana e os seus aliados continuam a acusar falsamente a FRETILIN quanto à distribuição de armas e tem vindo a apontar a FRETILIN como responsável pela crise.

Podemos agora ler, ouvir e ver por nós próprios que o ex-major da Polícia Militar das F-FDTDL, o Sr. Alfredo Reinado, declarou que pode testemunhar que o Sr. Xanana Gusmão foi o autor da crise no nosso país. Tudo isto é proveniente de alguém que foi foco central e participante activo na crise de 2006. O Sr. Alfredo Reinado declarou também neste vídeo que o Sr. Xanana Gusmão instigou também a petição que viria a servir como o fósforo da crise.

No dia 31 de Dezembro de 2007, na qualidade de Presidente da FRETILIN, partido maioritário no Parlamento Nacional e partido histórico na luta pela libertação nacional, enviei uma carta à Sua Excelência, o Presidente da RDTL, Dr. José Ramos Horta, enviando também cópias da mesma ao Sr. Primeiro-Ministro de facto, ao Sr. Presidente do Parlamento Nacional, ao Sr. Procurador Geral da República, o Sr. Presidente do Tribunal de Recurso e ao Sr. Brigadeiro-General das F-FDTL. Fiz chegar a nossa preocupação à Sua Excelência, o Sr. Presidente da RDTL, que este vídeo teria um impacto altamente negativo para a estabilidade e a paz no nosso país.

A FRETILIN chamou a atenção de Sua Excelência, o Presidente da RDTL de que este vídeo poderia vir a ser largamente distribuído no nosso país e que a mensagem do Sr. Alfredo Reinado poderia instigar pânico e criar uma nova onda de instabilidade e como consequência, a questão dos deslocados poderia vir a piorar.

A FRETILIN solicitou à Sua Excelência para que analisasse devidamente o conteúdo do vídeo e que tomasse medidas necessárias, justas e duradouras de acordo com a Constituição e as leis em vigor garantindo assim a segurança nacional, paz e estabilidade no nosso país.

Fomos informados de que o vídeo foi largamente distribuído em Timor-Leste e que já foi referido por alguns media locais. O mesmo vídeo já é também acessível por via Internet.

Contudo, até à data, a FRETILIN ainda não recebeu nenhuma resposta de Sua Excelência, o Presidente da República à nossa carta que lhe foi enviada quanto à este assunto. Sua Excelência, o Sr. Xanana Gusmão ainda não respondeu às alegações feitas pelo Sr. Alfredo Reinado contra a sua pessoa.

Este assunto merece uma resposta rápida e clara dos titulares dos órgãos de soberania e das instituições públicas que já receberam o vídeo, em especial, os órgãos com competências e responsabilidades para implementar a Constituição e as leis do país.

O povo merece uma resposta institucional clara e séria de acordo com a Constituição e as leis, uma resposta que identifique as melhores vias para consolidar a paz e a estabilidade no nosso país.

Logo que se iniciou a crise em 2006, a FRETILIN exigiu imediatamente que todos os órgãos de soberania procurassem implementar a justiça e a verdade de acordo com a democracia, Constituição e leis em vigor por ser esta a via para a consolidação da paz e da estabilidade. A FRETILIN continua hoje a exigir isso.

Nós continuamos a exigir porque o nosso povo assim o exige. A FRETILIN só deseja tudo quanto corresponda aos desejos dos nosso povo e tudo quanto seja bom para o nosso povo e para este país.

Alguns líderes disseram recentemente que " seria melhor esquecer a crise de 2006 e olharmos apenas para o futuro". A FRETILIN exige a todos os cidadãos para que contribuam para a paz e estabilidade para o futuro do nosso país, mas, defende também que os erros cometidos no passado sejam reparados à luz da Constituição e das demais leis tendo em consideração que o nosso estado é um estado de direito democrático. Não há uma outra via.

A FRETILIN apela a todos para não deixarem ser influenciados pelas manobras que procuram causar o divisionismo com os conflitos provocados em 2006. O nosso povo já sofreu muito e não pode viver continuamente sob o ambiente de medo e de incerteza sobre o seu futuro. A FRETILIN apela a todos para que procurem resolver todos os nossos problemas segundo a Constituição e as leis em vigor no país.


Dili, 8 de Janeiro de 2008


Francisco Guterres Lu Olo
Presidente da FRETILIN

ALFREDO ACCUSES XANANA AS AUTHOR OF CRISIS: FRETILIN DEMANDS ANSWERS

FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE
FRETILIN
________________________________________________________________________

PRESS CONFERENCE

By Francisco Guterres LuOlo, President of FRETILIN
Dili, 8th January 2008

ALFREDO ACCUSES XANANA AS AUTHOR OF CRISIS: FRETILIN DEMANDS ANSWERS

FRETILIN has called this press conference today to make public to the People of Timor-Leste, the Maubere people, that on the 31st of December 2007, we wrote to the President of the Republic and other institutions of our State regarding the allegations made by Mr. Alfredo Reinado in a video recording that came into our possession last week, which has serious ramifications for our nation's stability and peace, and which will impact on our public institutions.

In that video recording that has been widely distributed by unidentified persons, Mr. Alfredo Reinado accuses Mr. Xanana Gusmão as the person responsible for the crisis that engulfed our nation in 2006. I am sure that all of us here today have heard or seen the said video recording, or have perhaps read about it in a newspaper.

When we viewed a copy of this recording that we obtained from the media, FRETILIN became extremely concerned with the impact that it would have on peace and stability in our country, as the statements made by Mr. Alfredo Reinado may well lead to further public panic amongst our people already traumatized by similar statements from last year's crisis, and there may well be a surge in the number of currently internally displaced persons. We are concerned that the statements by Mr. Reinado are aimed at continuing to divide our people and create further serious instability in our country.

I remind you all that in May and June 2006, former President of the Republic, Mr. Xanana Gusmão accused former FRETILIN government Prime Minister Dr. Mari Alkatiri of bring involved in the distribution of weapons and demanded his resignation as Prime Minister. Mr. Gusmão based his demands on allegations made by Mr. Vicente da Conceicao, alias Railos that Dr. Alkatiri had authorized the distribution of weapons to he and his group. Railos made these allegations on the Australian Broadcasting Commission's "Four Corners" program. Despite no other evidence whatsoever existing, Mr. Gusmão sent a copy of a video recording of the Four Corners Program to Dr. Alkatiri demanding his resignation.

As we all know Dr. Alkatiri resigned in order to avoid further blood shed in our country and because of his desire to end the political crisis that engulfed it. Some were saying that his resignation would end the crisis. However 18 months have passed since his resignation and the crisis continued for us all. We also know that the Prosecutor General of the Republic undertook a full investigation but was unable to find evidence to support Railos' allegations against Dr. Alkatiri and the investigation was closed for want of evidence. However we can all see that such unfounded allegations resulted in an immediate investigation against Dr. Alkatiri.

Despite the investigation having been closed, Dr. Alkatiri's accusers continued their smear campaign against him and have never acknowledged their false allegations. Mr. Gusmão and his allies continued to wrongly accuse FRETILIN of arms distribution and to accuse FRETILIN as being the authors of the crisis.

However as we have all read, heard and viewed with our own eyes, former F/FDTL Military Police Major Alfredo Reinado has provided details that he is a witness to Mr. Gusmao's conduct as the author of the crisis which emerged in our country. We have heard these statements from a person who became the focal point, the central and active participant in the 2006 crisis. We have heard Mr. Reinado also say that Mr. Gusmão was the author for the issue of the petitioners which emerged as the match to light the crisis.

On the 31st of December 2007, as the President of FRETILIN, the majority party in the National Parliament and the historic party who struggled for the liberation of this nation and its people, I wrote to the President, Dr. Jose Ramos Horta, with copies of the letter sent to the de facto Prime Minister, the President of the National Parliament, the Prosecutor General of the Republic, the President of the Court of Appeal and the Brigadier General of the F/FDTL. We informed the President of the Republic of our concerns of the ramification this video may have in damaging peace and stability in our country. FRETILIN also informed the President of the Republic that unidentified persons were distributing this video throughout the country and that Mr. Reinado's message may well cause a situation of panic which may create further civil instability and worsen the problem if internally displaced persons.

FRETILIN requested his Excellency, the President of the Republic, to carefully analyze this video recording and take necessary measures in accordance with justice, the law and the constitution, to ensure future national security, peace and stability in our country.
After having delivered this letter to his Excellency, the President of the Republic, information has come to us that this video is being distributed and publicized throughout the country, its contents published in newspapers and broadcast on the radio. This information has also appeared on the World Wide Web.

However, until now FRETILIN has not received any response from his Excellency the President of the Republic, on this issue. Neither have we heard any response from his Excellency, Mr. Xanana Gusmão, regarding the allegations made against him by Mr. Alfredo Reinado. This issue warrants a prompt and clear response from the leaders of this state and the public institutions who have notice of this video recording's contents, especially those who have responsibility to promote and defend the constitution and the law.

The people deserve a clear and serious institutional response in accordance with the constitution and the law, and a response that seeks to secure and strengthen peace and stability in our country.
When the crisis emerged in 2006, FRETILIN immediately demanded that our public institutions and state leaders strive to seek the truth and justice in keeping with our nation as a democracy and a state under the rule of law, as the only path to attain lasting peace and stability. Today FRETILIN continues to demand this.

We continue to demand this because our people continue to demand this. FRETILIN's only aspiration is to realize the people's aspiration and that which will result in the welfare of our people and this country.

Recently some leaders have said, "It is better for us to forget the 2006 crisis and to look only to the future". FRETILIN urges all the citizens of this nation to work towards peace and stability for the future of this country but the wrongs of the past have to be remedied in accordance with the constitution and the law, because all Timorese should always respect Timor-Leste as a democratic state and as a state under the rule of law. There is no other path for us.

FRETILIN appeals to all people not to allow themselves to fall into the manipulations of those seeking to divide our people though the conflict that they created in 2006. Our people have already suffered too much and do not deserve to constantly live with fear and without knowing their destiny. FRETILIN appeals to everyone to seek a path to resolve all questions in accordance with the constitution and the law as the only guarantees of a future with peace and stability.

FEITIÇO VIROU-SE CONTRA FEITIÇEIRO

Blog Timor Lorosae Nação
Segunda-feira, 7 de Janeiro de 2008

A OUTRA PARTE DA ENTREVISTA A REINADO

Ana Loro Metan

A entrevista a Ramos Horta que a CNN ontem apresentou, de que o TLN fez eco e publicou alguns excertos - por grande simpatia da Margarida, nossa habitual "ferramenta" de traduções e alertas de “coisas” que nos escapam – poderiam ser o ponto principal desta minha prosa se valores mais elevados não tivessem sido deixados ficar para trás. Refiro-me a uma sequência de afirmações de Alfredo Reinado em entrevista publicada no Timor Online e de que o TLN só publicou uma parte.

Considero inevitável que ronde a outra parte da entrevista e a comente como sentir que o devo fazer, procurando ser sucinta q.b.

Ainda sobre os excertos da entrevista de Horta dispensarei um parágrafo para lembrar que Ramos Horta não é aquilo. Ramos Horta fez-se humilde quando não o tem sido. Usou a falsidade calculadamente para comover a comunidade internacional. Mostrou-se comedido, acessível, sensível, apartidário, simplório, etc. para mundo ver. Ele nem estava a pensar nos timorenses da República a que preside. Pensava unicamente na sua pessoa, na sua imagem e em se “safar”.

Para além disso, disse tantos disparates que veio provar que só em terra de cegos é que quem tem olho é presidente. Mas a coisa está a mudar.

Talvez volte ao assunto quando conseguir, se conseguir, a gravação da entrevista na íntegra.

Voltando à parte da entrevista a Reinado deixada para trás, considero que ela explicita bem porque o ex-major está zangado com Xanana Gusmão e seus correligionários.

Seguindo a ordem das declarações, diz Reinado sobre as fardas e apoios que os seus homens têm tido: “Oh, porque eles sabem quem nos está a apoiar! Porque é que eles não vão apanhá-los, porque é que se limitam a falar? Eles falam e falam, sem nada fazerem. É apenas conversa.”

Evidentemente que se existiu cumplicidade entre Xanana, outros e Reinado não restam dúvidas de que sabem perfeitamente quem os têm apoiado. As declarações, neste aspecto, têm lógica. Assim como tem lógica que quem apoia actualmente Reinado foi ou ainda é também apoiante de Xanana Gusmão e do golpe de estado.

Depreende-se que Xanana não tem força para ordenar aos seus apoiantes ou ex-apoiantes que deixem de apoiar Reinado.

Isso pode significar que os que actualmente apoiam Reinado, que está contra Xanana, o fazem com o intuito de intimidar Xanana e provavelmente derrubá-lo no momento conveniente.
Isso pode significar que ainda vamos ter muito mais violência em Timor-Leste.

Alfredo Reinado declara também, referindo-se a uma carta para Xanana que “Ele está com medo, o que está naquela carta é exacto, não é um problema se a carta foi escrita por mim ou por outro, se está escrita em Inglês, ou em Japonês ou em Coreano. O que ele deve perguntar é sobre o seu conteúdo, por isso ele tem um problema com isso, que o indique, com o quê, se é um erro que me ponha em tribunal, se ele o quiser fazer, estou pronto a responder a isso.”

Não faço ideia do que consta na carta e penso que não veio a público o seu teor…

A verdade é que também não vi reacção por parte de Xanana para desmentir com fundamentos todas as declarações que têm vindo a público sobre referências terríveis de Alfredo Reinado, muito menos sobre a carta em que, depreende-se, Reinado o responsabiliza certamente refrescando-lhe a memória sobre as suas responsabilidades nas ilegalidades cometidas, nas mortes e destruições provocadas pela luta pelo poder, de que Reinado foi confesso instrumento, entre outros.
Parece ser verdade que Xanana está com medo, como afirma Reinado.

Diz também Reinado que tudo está a ficar pior porque “falam como crianças e não como líderes da Nação. Só pensam nos seus egos, por isso acham que podem dizer coisas estúpidas como aquelas. Se trabalhassem para a nação não diziam coisas daquelas.”

Salientando que a situação vai ficar pior – referindo-se à instabilidade – alerta os investidores no país e os com pretensões a isso de forma categórica: “E digo a todos esses investidores estrangeiros: não percam o vosso tempo a investir aqui, neste momento, porque nada está garantido. É melhor que poupem o vosso dinheiro noutro sítio qualquer, que esperem por outra ocasião porque esta é uma situação muito perigosa. Estou a avisá-los para que no futuro não fiquem desapontados.”

Quem fala assim certamente que tem bases para o fazer e tem apoios em que confia e têm provado não o “deixar cair”.

Ora se Xanana sabe quem são – como Reinado diz – e não reage nem se explica… acaba por continuar a ser cúmplice de algo que desconhecemos mas que de vários modos podemos imaginar. Sendo aparentemente certo que estará para vir muito mal para o nosso país.

Em passo mais alargado e sem muitas considerações – esta prosa já vai longa e o “chefe” Veríssimo acha que ninguém tem pachorra para ler “testamentos” – Reinado declara sobre Xanana: “Sabes que ele diz que quer encontrar-se comigo, ele é um mentiroso, apenas me encontrei uma vez com ele quando fui discutir a entrega das minhas armas e digo-lhe isso antes de dizerem alguma coisa, com o Sr. Ramos Horta em frente dele e digo-lhes isso antes de dizerem alguma coisa. É o que lhes vou dizer: antes de dizer alguma coisa, há uma coisa que precisa de saber que não o adorei, que nem sequer simpatizei consigo, mas que o respeitei, por ser quem foi, pelo que representou. Mas se caminhar numa linha diferente, não o sigo.

Eu sou um militar. Eu tenho o direito de servir o meu país e eu sirvo a minha gente na linha do serviço. Mas eu não sigo as ordens deles.

Assim, eles dizem que antes quiseram encontrar-se comigo. Isso é um disparate. Nas eleições presidenciais, nas eleições parlamentares, na sua propaganda em todo o lado e às pessoas na média disseram que se encontraram comigo por dois dias.Isso é um disparate. Nunca o vi face a face até agora. E ele diz que se quer encontrar comigo. E ele diz que eu tenho medo de me encontrar com ele. Penso que é ele que tem medo de se encontrar comigo porque ele tem medo de enfrentar a realidade, porque ele foi o actor de toda esta crise, foi ele quem tudo organizou.

E sabes, se ele for para a prisão, será ele a pessoa a passar mais tempo na prisão, mais tempo que qualquer outro.É isto que o Sr. Xanana é. Não lhes vou dar mais tempo, eles já me deram um prazo até ao fim deste ano, assim no fim deste ano, é melhor fazerem alguma coisa. Se não, falhou a liderança deles.”

A terminar: “Eles falharam neste governo, eles falharam este governo, façam as vossas malas e partam meus amigos porque não estão protegidos.Não vão liderar esta nação, falharam na liderança. Por isso alguém terá de se levantar para proteger esta nação no que interessa, aconteça o que acontecer, alguém tem de proteger esta nação para (ter) estabilidade e segurança.Penso que a liderança de Xanana acabou de vez.”

Se quisermos admitir a possibilidade de Reinado estar a mentir para se endeusar, o que se pergunta é se haverá algum ser humano capaz de complicar ainda mais a situação para o seu lado com acusações e considerações tão graves - quando os visados são Xanana Gusmão, principalmente, mas também Horta e outros que se depreendem das suas palavras – se não sentir apoios mais que suficientes para desafiar o poder das armas que se supõe – atenção, SUPÕE – estarem à disposição de Horta e Xanana.

A impassibilidade, com alguns rasgos de fúria primária, que Xanana Gusmão tem demonstrado, sem se demarcar com fundamentos válidos e testemunhais das acusações que o visam estão a deixá-lo em muitos maus lençóis. Se a sua credibilidade como líder já decresceu com visibilidade bastante substantiva nas últimas eleições – mesmo usando a sigla CNRT para enganar – verdade é que as “novas” que de Timor chegam indiciam que actualmente Xanana deixou de dispor de qualquer credibilidade junto dos que começam a eleger Reinado como um líder capaz de enfrentar um Xanana de artimanhas, de mentiras e manipulações…

Parece que o feitiço se virou contra o feiticeiro, só faltando saber se seremos nós timorenses a pagar a factura com mais mortes e destruições. Esperemos que não.
.
A prosa vai excessivamente longa e eu acho que talvez merecesse ser dispensada mais alguma atenção a esta entrevista de Reinado e às implicações que em entrelinhas se poderão adivinhar.
Conforme avisei o meu amigo da Fábrica, Malae Belu, considero que não consegui “descascar” convenientemente a entrevista, as entrelinhas e as possíveis consequências que esta resistência e revolta de Reinado poderão significar para Timor e para todos nós.

Ele é a pessoa indicada – a quem já chamaram bruxo – para “descascar” a situação, expressar as suas “leituras” e fazer as suas previsões.
Esperemos que este convite público o faça “sair da casca”.

HORTA E XANANA SEM PINGO DE DECÊNCIA

Blog Timor Lorosae Nação

CHUVAS DESTROEM CAMPOS DA DESGRAÇA

Tibério Lahne

A ser verdade que o tempo vai realmente oferecer uma bonança e ficar estável durante uns dias não será por isso que nos campos da desgraça, que pomposamente chamam campos de refugiados, terá menos com que se preocupar quem por ali luta pela sobrevivência há quase dois anos.

Há sempre parcos bens, tendas e anexos para reparar, valas para limpar e reconstruir, lixo para retirar - que se acumulou, arrastado pelas águas formando uma mescla de água e lixo mas que antes foram imensas “piscinas” a que só com boa vontade chamarão “poças”…

O panorama pode considerar-se degradante e se mais não é deve-se à labuta dos que por lá estão perante a indiferença dos bem-comidos, melhor-bebidos e muito melhor-vividos senhores da UNMIT e do governo – que bem poderiam ter resolvido a situação mas incompreensivelmente vão protelando e deixando ao abandono os que para eles não merecem atenção.

Verdade seja dita que o presidente José Ramos Horta, por muito que profira bonitas palavras e promessas disso não passa. São mesmo só palavras e promessas incumpridas.

Perguntam-se os pouco mais de cem mil desalojados – felizmente alguns em campos em melhores condições – se os esqueceram de vez e porque só prometem mas não agem em conformidade com essas promessas?

Pois, sim. Provavelmente já esqueceram, sendo também verdade que enquanto existirem refugiados mais uns quantos donativos acorrem ao país, que é como quem diz, à UNMIT, às ONGs e ao governo.

Provavelmente, um país com refugiados será lucrativo para uns quantos.

A intensa chuva que caiu nos últimos dias pôs a nu a verdadeira dimensão da hecatombe timorense e da inépcia governamental através da insensibilidade revelada pelos que em tecto seguro se dizem a governar, mas pronunciando mal o verbo, desajustados da realidade, porque o correcto seria a governar-se.

Existirá explicação plausível para que se entendam os motivos sobre o abandono a que os refugiados em campos da desgraça estão votados?

Refere em entrevista à CNN o presidente José Ramos Horta que recebe todos que o desejem visitar no seu gabinete presidencial…

Fará bem, se não se destinar para alimentar o seu próprio ego. Mas há quanto tempo não se debruça sobre a situação dos refugiados e porquê? Que soluções tem de imediato? E a curto prazo? E a longo prazo? Terá soluções? Será que a solução é ficarem assim permanentemente, deslocados e desgraçados, por não existir um pingo de decência?

É verdade que o país está em construção. É verdade que todos partimos do nada, do zero, mas também é verdade que a responsabilidade de existirem desalojados é política e não por causas naturais, competindo aos políticos responsáveis pela “crise de 2006” agirem urgentemente em prol dos que mais pagaram a factura da crise que esses políticos geraram.

Principalmente aqueles políticos que disseram que estava tudo mal e que iriam governar melhor e melhorar a situação, têm a obrigação, mais que outros, de cumprirem as suas promessas de campanhas eleitorais e de imensas declarações posteriores.

Até agora todos têm sido uns gigantescos aldrabões mas como não é o que desejamos preferíamos que fossem somente governantes e presidente da República atrasados no cumprimento das suas promessas.

Basta de mentiras, incompetências, jogos de interesses, de atrasos e de desculpas esfarrapadas.

ALFREDO DUUN XANANA AUTOR KRIZE 2006 - FRETILIN EZIJI RESPOSTA

FRENTE REVOLUCIONÁRIA DO TIMOR-LESTE INDEPENDENTE

FRETILIN

________________________________________________________________________

NOTAS BA KONFERÉNSIA IMPRENSA

ALFREDO DUUN XANANA AUTOR KRIZE 2006 - FRETILIN EZIJI RESPOSTA


FRETILIN ohin mai iha ne'e, halo konferênsia de imprensa ida ne'e hamutuk ho imprensa nasional no internasional, hodi fó sai deklarasaun ba Povu Timor-Leste tomak, ba Povu Maubere, katak iha loron 31 fulan Dezembru 2007, ami hakerek karta ida no hato'o ba Prezidenti Repúblika, no órgauns sira seluk, kona ba alegasoens Sr. Alfredo Reinado nian, hato'o husi gravasaun vídeo hala'o iha semana hirak liu ba, ne'ebé, bele lori impaktu bot tebe tebes ba estabilidade no paz iha ita nia rain, no ba ita nia instituisaun públiku sira.

Iha video ne'ebé ema deskoñesidu fahe barak iha rai laran, Sr. Alfredo du'un Sr. Xanana Gusmão núdar autor ba krize ne'ebé mosu iha ita nia rain iha tinan 2006. Hau hanoin ita hotu iha ne'e ohin haré ona video ida ne'e ka rona iha rádiu ka lé ona iha jornal ruma karik.

Bainhira FRETILIN hetan gravasaun ida ne'e, ami nia preokupasaun bot tebe-tebes mak ninia impaktu ba estabilidade no paz iha ita nia rain, tamba ami hanoin katak lia fuan ne'ebé Sr. Alfredo koalia bele hamosu pániku makás ba ita nia povu no númeru deslokadus bele aumenta. Ami haré katak deklarasaun hirak ne'e husi Sr. Alfredo buka fahe Povu no kria instabilidade makas iha ita nia rain.

Hau fó hanoin fila fali ba imi hotu katak iha Maiu no Juñu 2006, eis Prezidenti Repúblika, Sr. Xanana Gusmão du'un eis Primeiru Ministru governu FRETILIN nian, Dr. Mari Alkatiri katak nia fahe kilat no eziji nia resigna a'an husi kargu Primeiru Ministru. Sr. Xanana bazeia ba alegasoens husi Sr. Railós katak Dr. Alkatiri mak autoriza fahe kilat ba nia. Sr. Railos halo alegasoens hirak ne'e iha programa televisaun Australia nian, naran "Four Corners". Maske la iha provas seluk tan, Sr. Xanana haruka kópia video programa ne'e nian ba Dr. Alkatiri no eziji nia resigna a'an.

Ita hotu hatene Dr. Alkatiri resigna a'an hodi evita ra'an fakar iha ita nia rain no hakarak hakotu krize polítika. Balun hateten sé nia rezigna a'an, krize sei ramata. Liu tiha fulan sanulu resin ualo, ita sei moris nafatin iha krizi nia laran. Ita hotu hatene katak Prokurador Jeral halo investigasaun tomak, la hetan provas ba Railós ninia alegasaun hasoru Dr. Alkatiri i prosesu ne'e arkiva deit. Maibé, ita hotu hatene katak ida ne uit-oan hodi bele lori prosesu hasoru Dr. Alkatiri.

Ema sira ne'ebé du'un matak Dr. Alkatiri, la rekoñese sira nia sala. Sr. Xanana no nia aliadus sira du'un nafatin FRETILIN fahe kilat, no du'un FRETILIN núdar autor krizi ne'e nian.

Maibé, agora ita lé, rona ho tilun rasik, haré ho matan rasik katak eis Major Polísia Militar, F-FDTL nian, Sr. Alfredo Reinado tatoli katak nia mak sasin ba Sr. Xanana nia hahalok núdar autor ne'ebé hamosu krize iha ita nia rain. Ita rona buat hirak ne'e husi ema ida ne'ebé sai pontu fokal, pontu sentral, no partisipante ativu iha krizi 2006. Ita rona Sr. Alfredo hatete mo'os katak Sr. Xanana mak autor ba asuntu petisionárius ne'ebé mosu hanesan aikose ba krizi ne'e.

Iha loron 31 Dezembru 2007, núdar Prezidenti FRETILIN, partidu maioritáriu iha Parlamentu Nasional no partidu istóriku ba libertasaun rain ne'e nian, hau hakerek ba Prezidenti Repúblika nian, Dr. José Ramos Horta no haruka kópia mo'os ba Sr. Primeiru Ministru de faktu, Sr. Prezidenti Parlamentu Nasional, Sr. Prokurador Jeral da Repúblika, Sr. Prezidenti Tribunal de Rekursu no Brigadeiru-Jeneral F-FDTL nian. Ami haklaken ba Sr. Prezidenti da Repúblika ami nia preokupasaun ba impaktu ne'ebé vídeo ne'e bele estraga liu tan estabilidade no paz iha ita nia rain. FRETILIN mo'os hatete ba Sr. Prezidente da Repúblika katak ema sei fahe video ida ne'e iha rai laran no mensajen Alfredo Reinado nian bele hamosu pániku no situasaun ne'e bele kria instabilidade foun no problema deslokadus nian bele sai a'at liu tan.

FRETILIN husu ba Sua Exelénsia Sr. Prezidenti da Repúblika atu hare'e no analiza didiak video ne'e no foti medidas ne'ebé prezisa foti duni, medidas ne'ebé tuir justisa, no metin to aban bai rua, tuir Konstitutisaun no lei ne'ebé bele hametin seguransa nasional, dame no estabilidade iha ita nia rain.

Ami rona no haré katak video ne'e fahe namokari ona iha rai laran, no jornais Timor nian publika ona no rádiu balu tatoli ona iha sira nia programa. Internet mo'os tatoli ona vídeo ne'e.

Maibé, to'o ohin loron FRETILIN seidauk rona resposta husi Sua Exelénsia,

Sr. Prezidenti da Repúblika kona ba surat ne'ebé ami haruka ba nia kona ba asuntu ne'e. Ami seidauk rona resposta ida husi Sua Exelénsia, Sr. Xanana Gusmão, kona ba alegasoens ne'ebé Sr. Alfredo Reinado halo hasoru nia. Asuntu ida ne'e merese resposta lalais no klaru hosi titulares órgaun soberania sira no instituisaun públiku ne'ebé simu ona video ne'e, liliu órgaun sira ne'ebé iha knar no responsabilidade atu halao Konstituisaun no lei.

Povu merese resposta institusional klaru no sériu ne'ebé tuir Konstituisaun no lei, resposta ida ne'ebé buka hametin liu tan dame no estabilidade iha ita nia rain.

Bainhira krizi mosu iha 2006, FRETILIN eziji kedas katak ita nia órgaun soberania hotu tenki buka justisa no lia lós tuir demokrasia, Konstitutisaun no lei, núdar dalan diak atu hetan dame no estabilidade. FRETILIN ohin eziji nafatin ida nee.

Ami eziji nafatin ida ne'e tanba povu exiji nafatin ida ne'e. FRETILIN hakarak deit saída mak povu hakarak no ne'ebé diak ba povu no ba rai ida ne'e.

Foun dadaun lider balun dehan katak "diak liu ita hotu haluha krizi 2006 no hateke deit ba futuru." FRETILIN eziji ba sidadaun hotu hotu atu servisu ba dame no estabilidade ba futuru iha ita nia rain, maibé, buat ne'ebé sala, ita tenki hadia tuir konstituisaun no lei, tanba ita ita tenki respeitu Timor-Leste núdar estadu de direitu demokratiku. La iha dalan seluk tan.

FRETILIN husu ba sé sé deit atu labele monu ba ema ne'ebé halo manobra atu fahe ita liu hosi konflitu ne'ebé sira hamoris tiha ona iha 2006. Ita nia Povu terus barak ona no la merese atu moris bei'beik ho tauk no la hatene sira nia destina ka futuru ne'e atu lori ba ne'ebé. FRETILIN husu ema hotu buka dalan atu resolve kestoens hotu hotu tuir dalan atu resolve kestoens hotu hotu tuir dalan Konstituisaun no lei.

Dili, loron 8 fulan Janieru 2008.-

E a verdade vem sempre ao de cima...

H. Correia deixou um novo comentário na sua mensagem "SERÁ REINADO CULPADO PELA BORRASCA QUE PAIRA SOBRE...":

Concordo com esta análise.

Xanana cometeu umm erro quando quis usurpar o poder ao legítimo Governo de Alkatiri.

Mas ele cometeu outro erro ainda maior quando não foi capaz de assumir perante o povo que foi ele que concebeu e comandou a "crise" de 2006.

O problema deste segundo erro é que mesmo que ele um dia queira confessar o que fez, já não vai a tempo. Há muito que Reinado já botou a boca no trombone e desfez quaisquer dúvidas. Portanto, já não vale a pena negar e atiçar os cães a Reinado, pois o povo sabe que ele é apenas um bode expiatório.

O povo não é parvo e já sabe que Xanana é um ídolo com pés de barro. E não há discurso, cerimónia, grito de guerra, etc, que faça o povo mudar de ideias.

A grande incógnita é: quem vai ocupar esse grande vazio chamado Xanana, à sombra do qual se abrigavam dezenas de oportunistas. É um fenómeno idêntico ao que ocorre quando destruímos os túneis da formiga branca: onde vão elas abrigar-se?

Até 2006, bem ou mal, Xanana ainda conservava uma pequena parte da sua aura aglutinadora de líder nacionalista dos tempos da luta, que garantia alguma estabilidade na hora de acalmar os ânimos dos mais nervosos.

Porém, essa autoridade vinha sofrendo erosão há muito tempo. Recordemos os célebres incidentes de 2004(?), quando a GNR salvou Xanana de ser apedrejado pela multidão de jovens que se propunha acalmar.

Esse grande vazio poderá tornar-se perigoso quando começarem as lutas para ocupá-lo, pois candidatos não faltam que queiram sentar-se na cadeira do poder.

E o mais grave de tudo isto é que a tal "estabilidade" apregoada incessantemente lá fora por XG e RH só existe na cabeça deles. Os distúrbios continuam, os refugiados continuam, Reinado continua, etc. Com a agravante de, com a estação das chuvas, haver mais umas quantas estradas e pontes destruídas para somar aos problemas que já vêm de trás.

Os problemas acumulam-se sem que haja solução à vista e os investidores estrangeiros não são parvos nem suicidas para irem enterrar o seu dinheiro num país das maravilhas onde uma pessoa nunca sabe o dia de amanhã.

A não ser que sejam investidores australianos, especialmente tipo Murdock. Para estes, quanto mais instabilidade melhor, pois esta afasta a concorrência de outros países. E o dia de amanhã é uma certeza ainda mais certa do que as profecias do Nostradamus.

Espero estar enganado, mas o futuro avizinha-se sombrio.

Gusmao named as mastermind of East Timor crisis

The Southeast Asian Times
By our own correspondent

Dili, January 7 :East Timor's most prominent military rebel, former major Alfredo Reinado, has publicly identified his erstwhile patron, Prime Minister Xanana Gusmao, as the "main author" of the army revolt which plunged the new nation into crisis in 2006, cost dozens of lives and paved the way for Gusmao to seize the premiership.

Declaring independence from his former protector, Reinado said in a filmed speech: " "I have not been raised as a dog or a pet to always be by his (Gusmao's) side or obey his orders."

In the speech widely reported inside East Timor but so far ignored by the foreign media, Reinado said Gusmao was behind the army protest movement known as the "petitioners" who deserted en masse in early 2006.

Reinado said: "He (Gusmao) calls us bad people, but it was he who created us, made us to be like this. He is the author of the petition. He was behind all of this. Now as a Prime Minister, he has changed his tune and is washing his hands.

"He has turned against us, those who were ordered and created by him. It was with his support that the petition emerged in the first place, it was his irresponsible speeches to the media that made people fight and kill each other until today and many more things, as he knows.

"I give my testimony as a witness, that Xanana is the main author of this crisis; he cannot lie or deny this. He will try anything and make all sorts of manoeuvres to save himself, but he will not succeed."

Reinado's broadside against Gusmao has been reported by newspapers which circulate mainly in the capital Dili and by Catholic Church radio which can be heard over most of the country. East Timor's sole television station, the government-owned TVTL controlled by Gusmao supporters, has failed to broadcast footage of the speech though DVD copies are circulating in the capital.

Reinado also warned foreign companies not to invest in East Timor because the crisis remains unresolved.

Reinado is a former military police chief who spent several years in Australia and trained at the Australian Defence Academy in Canberra in 2005.

The following year he led an army mutiny against the Fretilin government of Prime Minister Mari Alkatiri who had angered Canberra by taking a tougher than expected line in negotiations over oil and gas.

The mutiny sparked widespread violence, facilitated the dispatch of Australian troops to East Timor and forced the resignation of Alkatiri who was replaced by Jose Ramos Horta, a close ally of Gusmao.

Most Australian media acted as little more than a cheer squad for Gusmao and Horta, echoing Australian Prime Minister John Howard's line that Alkatiri was to blame for the trouble.

However a United Nations Independent Special Commission of Inquiry into the crisis recommended that Reinado be prosecuted and he was later charged with rebellion, eight counts of murder and 10 counts of attempted murder.

Despite the gravity of the alleged offences Reinado received open sympathy and covert support from Gusmao, who as president held the title of army commander in chief.

A correspondent for The Australian newspaper reported seeing a presidential order for Reinado and his fellow mutineers to base themselves in the town of Aileu, 50km southeast of the capital.

Following escalating violence in Dili, Reinado moved deeper into the mountains, establishing a base at the Poussada Hotel near Maubisse.

The Australian reported that operatives of Australia's Special Air Service went to the hotel to watch over Reinado who spent six weeks at the Poussada but moved out without settling his account. The bill was paid by President Gusmao, hotel staff told The Australian.

Reinado was eventually arrested on July 27 2006 after Portuguese police discovered he and his men had moved back to the capital and were occupying houses across the street from Australian military headquarters.

The gang were jailed awaiting trial but broke out of prison a month later and went back to the mountains.

Despite his fugitive status Reinado remained in close and friendly contact with Australian troops. He was even photographed with a rocket launcher while attending a church-organised "peace seminar" in the presence of Australian soldiers.

Gusmao's Australian wife Kirsty Sword Gusmao came to the defence of the accused murderer turned prison escapee in an interview with ABC radio on September 6 2006.

"He (Reinado) has been portrayed somewhat incorrectly in the Australian media as being a renegade, a rebel," said the former schoolteacher turned charity queen.

"I think it's important to remember that when he defected from the military police, it was as a protest action against what he saw as terrible violations committed by our armed forces," she said.

Reinado took a step too far for Gusmao and Australia when he seized automatic weapons from police border posts in February last year.

Australian forces tried to recapture Reinado but he escaped from under their noses a second time, on March 4 2007, leaving behind the corpses of five of his supporters.

The stand-off between Reinado and the authorities has since descended into farce. President Horta - supposedly engaged in a "dialogue" with the rebel - has abused the judiciary for wanting to pursue murder charges against Reinado.

The Australian military commander in East Timor, Brigadier John Hutcheson, has been criticised by a judge and the country's main opposition party, Fretilin, for halting the operation to arrest Reinado on Horta's instructions.

The increasingly controversial role of Australian troops recently drew comment from an Australian Catholic priest Father Frank Brennan, a former director of the Jesuit Refugee Service in East Timor.

Brennan wrote: "There is a growing perception among local critics of the Timor government that the Australian troops are the personal troops of the President given their presence without full constitutional mandate and their ready response to Horta's arbitrary command, which showed little respect for the traditional separation of powers between the Executive and the judiciary."

Brennan noted that Fretilin supporters still feel cheated by Ramos Horta's decision to invite Gusmao to form a government, even though Fretilin outpolled Gusmao's party.

Excerts of Reinado's interview can be viewed here: http://www.youtube.com/watch?v=lggJoQtAxCw

Tradução:

Gusmão acusado de organizar a crise de Timor-Leste

The Southeast Asian Times
Pelo nosso correspondente

Dili, Janeiro 7 : O amotinado military mais proeminente de Timor-Leste, o antigo major Alfredo Reinado, identificou publicamente o seu antigo patrão, o Primeiro-Ministro Xanana Gusmão, como o "autor principal " da revolta nas forças armadas que mergulhou a nova nação na crise, em 2006, com o custo de dúzias de vidas e que abriu o caminho para Gusmão assaltar o cargo de primeiro-ministro.

Declarando a sua independência do seu antigo protector, Reinado disse num discurso filmado: "Não fui criado como um cão ou um animal de estimação para estar sempre ao lado dele (de Gusmão) ou para obedecer às suas ordens."

No discurso amplamente difundido no interior de Timor-Leste mas até agora ignorado pelos media estrangeiros, Reinado disse que Gusmão esteve por detrás do movimento de protesto nas forças armadas conhecido como os "peticionários" que desertaram em massa no princípio de 2006.

Reinado disse: "Ele (Gusmão) cham-nos gente má, mas foi ele quem nos criou, que nos fez assim. Ele é o autor da petição. Ele esteve por detrás disto tudo. Agora ele é Primeiro-Ministro, ele mudou de conversa e está a lavar as mãos.

"Ele virou-se contra nós, aqueles a quem deu ordens e que foram criados por ele. Foi com o seu apoio que emergiu a petição em primeiro lugar, foram os seus discursos irresponsáveis nos media que levaram as pessoas a lutar e a matar-se umas às outras até hoje e que (aconteceram) muitas mais coisas, como ele bem sabe.

"Deu o meu testemunho, como testemunha, que Xanana é o autor principal desta crise; ele não pode negar ou mentir sobre isto. Ele tentará tudo e fará todo o tipo de manobras para se salvar ele próprio, mas ele não terá sucesso."

O ataque violento de Reinado contra Gusmão tem sido relatado nos jornais que circulam principalmente na capital Dili e na rádio da Igreja Católica que se ouve na maior parte do país. A única estação de televisão de Timor-Leste, a TVTL do governo e controlada por apoiantes de Gusmão, falhou na emissão da filmagem do discurso gravado em cópias de DVD que estão a circular na capital.

Reinado avisou também as companhias estrangeiras para não investirem em Timor-Leste dado que a crise se mantém sem estar resolvida.

Reinado é um antigo comandante da polícia militar que passou vários anos na Austrália e que se formou na Academia da Defesa Australiana em Canberra em 2005.

No ano seguinte ele liderou um motim nas forças armadas contra o governo da Fretilin do Primeiro-Ministro Mari Alkatiri que tinha desgostado Canberra por assumir uma postura mais dura do que o esperado nas negociações sobre o petróleo e o gás.

O motim desencadeou violência alargada, facilitou o despacho de tropas Australianas para Timor-Leste e forçou a resignação de Alkatiri que foi substituído por José Ramos Horta, um aliado próximo de Gusmão.

A maioria dos media Australianos agiram como um simples bando de aclamação de Gusmão e Horta, ecoando a linha do Primeiro-Ministro Australiano John Howard de que Alkatiri era o culpado dos problemas.

Contudo uma Comissão Independente Especial de Inquérito da ONU à crise recomendou que Reinado fosse processado e mais tarde ele foi acusado de revolta, oito casos de homicídio e dez casos de tentativa de homicídio.

Apesar da gravidade dos alegados crimes Reinado recebeu a simpatia aberta e apoio encoberto de Gusmão, que como presidente tem o cargo de comandante supremo das forças armadas.

Um correspondente do jornal The Australian relatou ter visto uma ordem presidencial para Reinado e os seus camaradas amotinados para se acantonarem eles próprios na cidade de Aileu, a 50 km a sudeste da capital.

Depois da escalada da violência em Dili, Reinado moveu-se mais profundamente para as montanhas, estabelecendo uma base na Pousada Hotel perto de Maubisse.

The Australian relatou que operacionais do Serviço Aéreo Especial da Austrália foram ao hotel ver Reinado que passou seis semanas na Pousada mas saiu sem pagar a conta. A conta foi paga pelo Presidente Gusmão, disse o pessoal do hotel ao The Australian.

Reinado acabou por ser preso em27 de Julho de 2006 depois da polícia Portuguesa ter descoberto que ele e os seus homens se tinham mudado de volta à capital e que estavam a ocupar casas do outro lado da rua do quartel das forças militares Australianas.

O gangue foi preso e aguardava julgamento mas fugiu da prisão um mês mais tarde e voltou para as montanhas.

Apesar do seu estatuto de foragido Reinado manteve-se em contacto estreito e amigável com as tropas Australianas. Ele foi mesmo fotografado com um lançador de mísseis enquanto atendia um “seminário da paz” organizado pela igreja na presença de soldados Australianos.

A mulher Australiana de Gusmão Kirsty Sword Gusmão saíu em defesa do acusado de homicídio e que virou foragido numa entrevista à radio ABC em 6 de Setembro de 2006.

"Ele (Reinado) tem sido retratado de maneira incorrecta pelos media Australianos como sendo um desertor, um amotinado," disse a antiga professora primária que se tornou rainha da caridade.

"Penso que é importante lembrar que quando ele desertou da polícia militar, isso foi uma acção de protesto contra o que ele achava serem violações terríveis cometidas pelas nossas forças armadas," disse ela.

Reinado deu um passo longe demais para Gusmão e Austrália quando tirou armas automáticas de postos da polícia da fronteira em Fevereiro do ano passado.

Forças Australianas tentaram recapturar Reinado mas ele escapou debaixo dos seus narizes uma segunda vez, em 4 de Março de 2007, deixando atrás os corpos de cinco dos seus apoiantes.

O finca-pé entre Reinado e as autoridades desde então transformou-se numa farsa. O President Horta – supostamente engajado num “diálogo” com o amotinado – tem abusado do sector e judicial por querer prosseguir as acusações de homicídio contra Reinado.

O comandante das forças militares Australianas em Timor-Leste, Brigadeiro John Hutcheson, foi criticado por um juíz e pelo principal partido da oposição do país, a Fretilin, por ter parado a operação para prender Reinado por instruções de Horta.

The increasingly controversial role of Australian troops recently drew comment from an Australian Catholic priest Father Frank Brennan, a former director of the Jesuit Refugee Service in East Timor.

Brennan escreveu: "Há uma percepção crescente entre os críticos locais do governo de Timor que as tropas Australianas são as tropas pessoais do Presidente dado a sua presença sem madato constitucional e a resposta rápida delas ao comando arbitrário do Horta, que mostrou pouco respeito pela separação tradicional de poderes entre o Executivo e o sector judicial."

Brennan sublinhou que os apoiantes da Fretilin ainda se sentem enganados pela decisão de Ramos Horta de convidar Gusmão para formar governo, mesmo apesar de a Fretilin ter ultrapassado o partido de Gusmão.

Excertos da entrevista de Reinado podem ser vistos aqui:
http://www.youtube.com/watch?v=lggJoQtAxCw

Golkar pede fim de processos contra Suharto

SIC
Publicação: 07-01-2008 12:21 Última actualização: 08-01-2008 12:51

Antigo ditador indonésio enfrenta acusações de corrupção

O Golkar, principal partido político indonésio, pediu hoje que sejam abandonados os processos judiciais por corrupção visando o antigo ditador Suharto, hospitalizado em Jacarta aos 86 anos.


"Enviámos uma carta a diferentes instituições e personalidades, incluindo o procurador-geral e Presidente, pedindo o abandono de todos os processos judiciais contra Suharto", adiantou Theo Sambuaga, vice-presidente do Golkar.

O estado de saúde do antigo ditador encontra-se estacionário, depois de ter melhorado no último dia de uma crise que o deixou em estado crítico.

O Golkar, fundado por Suharto e que funcionou como a sua base de poder durante três décadas, mantém-se como principal força política indonésia.

Suharto, que abandonou o poder em 1998 sob pressão de manifestações de rua, tornou-se a determinado momento conhecido como o dirigente político mais corrupto do mundo, tendo acumulado, juntamente com a sua família, uma fortuna avaliada em 15 mil milhões de dólares.

Com Lusa

Suharto e a “Nova Ordem”

A invasão de Timor-Leste deu-se durante o domínio de Suharto. A Indonésia proclamou a anexação da então colónia portuguesa, a 17 de Junho de 1976. Foi também a contestação internacional à política de destruição e genocídio no território que ajudou a derrubar o ex-ditador.

Mohamed Suharto nasceu a 8 de Junho de 1921, em Kemusuk, na ilha de Java. Assumiu oficialmente a presidência da Indonésia em 1968 e manteve-se no poder durante três décadas. Inicialmente, conseguiu trazer ao arquipélago estabilidade política e crescimento económico, mas o regime autoritário acabou por contribuir também para um aumento da corrupção e, mais tarde, ao declínio financeiro.


Antes de ocupar o lugar de Presidente, foi líder do Governo durante dois anos. O escrutínio da Assembleia Consultiva Popular acabou por conduzi-lo à chefia de Estado e foi então que Suharto introduziu a “Nova Ordem”, política que pretendia revigorar a economia indonésia e que assentava na colaboração de economistas formados nos Estados Unidos. Nos Negócios Estrangeiros, desenvolve uma política anti-comunista e pró-ocidental.

À crise monetária em que a Indonésia mergulhou em 1997, respondeu com intransigência e resistiu aos apelos de reformas estruturais. A economia entra em recessão, o que viria também a ser um forte contributo para a queda de Suharto no ano seguinte. Em 1998, as manifestações anti-governamentais sucedem-se em Jacarta e noutras cidades do arquipélago. Muitos desses protestos transformam-se em motins. Suharto perde o apoio militar e a 21 de Maio acaba por resignar.

A contestação que derrubou Suharto trouxe também para a opinião pública escândalos de corrupção que envolviam o ex-ditador e a família, cuja fortuna chegou a ser avaliada em 15 mil milhões de dólares.

O Golkar, partido que Suharto fundou e que funcionou como a sua base de poder durante 30 anos, continua, no entanto, a ser a principal força política indonésia.

Antes da carreira política, Suharto teve um percurso militar com início na Segunda Guerra Mundial, no qual participou activamente da luta pela independência indonésia e que culminou, em 1960, quando atingiu a patente de major-general.

GNR fica até ao final do ano

RR
Timor-Leste
07-01-2008 7:40

Portugal vai manter as tropas portuguesas em Timor-Leste até ao final de 2008, não se comprometendo com qualquer outro prazo que exceda a actual legislatura.

O Ministro da Administração Interna parte hoje para Dili, onde vai deixar claro que apesar de Portugal estar disponível para ajudar Timor, neste ponto em concreto não irá tomar decisões a tão longo prazo.

A resposta portuguesa fica aquém das expectativas de Ramos Horta - que tinha traçado 2012 como o prazo ideal.

O Presidente timorense não faz qualquer segredo sobre a vontade de ver a GNR no seu país por mais quatro anos, não só para garantir a manutenção da ordem pública, como também para tratar da formação da polícia local.

Rui Pereira, no entanto, garante apenas mais um ou dois contingentes, cada um deles com uma missão de seis meses.

A próxima rotatividade dos 140 militares portugueses que se encontram em Timor-Leste deverá ocorrer em Fevereiro e depois no mês de Agosto ou de Setembro.

CS

Reinado: Xanana responsible for 2006 violence

http://www.youtube.com/watch?v=lggJoQtAxCw

About This Video

Alfredo Reinado is a former army major of Timor-Leste's defence force, the F-FDTL. In mid 2006 he mutinied and began a campaign of terror against Timor-Leste and its democratically elected government.

Evidence has been mounting eversince that Reinado's actions araised from a conspiracy by the then president, Mr. Jose Alexandre Gusmao "Xanana" and his allies to topple the FRETILIN government.

In this video Reinado reveals that the author of the violence was none other than Mr. Gusmao himself, who was recently appointed prime minister despite his own political party coming second at the national elections.

This video has been shot by an annonymous film maker and is widely available Timor-Leste. The TVTL, the only television service and is run by the state and by Gusmao loyalists, has refused to air this video.

Tradução:

Reinado: Xanana responsável pela violência de 2006

http://www.youtube.com/watch?v=lggJoQtAxCw


Acerca deste Video

Alfredo Reinado é um antigo major da Força de Defesa de Timor-Leste, as F-FDTL. Em meados de 2006 ele amotinou-se e começou com uma campanha de terror contra Timor-Leste e contra o seu governo democraticamente eleito.

Desde então amontoaram-se as evidências de que as acções de Reinado se integraram numa conspiração do então presidente, Sr. José Alexandre Gusmão "Xanana" e dos seus aliados para derrubar o governo da FRETILIN.

Neste video Reinado revela que o autor da violência foi nada menos que o próprio Sr. Gusmão, que foi recentemente nomeado primeiro-ministro apesar do seu próprio partido político ter ficado em segundo lugar nas eleições nacionais.

Este video foi filmado por um produtor anónimo e está amplamente disponível em Timor-Leste. A TVTL, o único serviço de televisão que é dirigido pelo Estado e por pessoas leais a Gusmão recusou passar este video.

UNMIT – MEDIA MONITORING - Tuesday, 8 January 2008

"UNMIT assumes no responsibility for the accuracy of the articles or for the accuracy of their translations. The selection of the articles and their content do not indicate support or endorsement by UNMIT express or implied whatsoever. UNMIT shall not be responsible for any conseque6nce resulting from the publication of, or from the reliance on, such articles and translations."

National Media Reports

TVTL news coverage

Government to provide money and houses to IDPs: The Minister for Social Solidarity, Maria Domingas Fernandes ‘Micato’, announced that the government will provide money and houses to the IDPs whose houses were destroyed during the crisis. The government will also build houses for IDPs who are rejected from their previous communities. The amount of money provided will depend upon the extent of the damage to the house in question, and will be between US$1,500 and US$4,000.

The government has made a resolution based on this plan whose budget comes from the US$15million already earmarked for IDPs by the National Parliament (NP). Minister Micato also said that in February humanitarian services or subsidies to the IDPs will be reduced as 50% of them are public servants.

RTL news coverage

Local produce facing insect attacks: farmers in Oecusse region are worried about their produce which has been attacked by insects.

The Oecussi Department Coordinator for Agriculture and Fisheries, José Oki, said that the insects have been attacking produce in two villages in the sub-district Pante Makassar since December 2007.

The insects are allegedly coming from Belu district, Indonesia. The Department of Agriculture and Fisheries has reported the problem to the Ministry of Agriculture, Forest and Fisheries.

Rain in Dili creates discomfort: Rain and wind in Dili over the past few weeks has spread rubbish and waste everywhere. This detritus makes people feel uncomfortable. RTL observed that the rubbish in the vicinity of Hotel Timor has been caused by the lack of any rubbish bin for the IDPs in Jardim camp.

The same is also true in the public markets of Becora, Halilaran and Becora.

PM Xanana asks public servants to make more sacrifices: PM Xanana asked public servants not to rest on their laurels, happy with their monthly salary, but also to be strongly motivated to serve the nation and people by reforming their working attitudes and making a lot of sacrifices.

Group of youths assault IDPs in Uato-Carbau sub-district, Viqueque: A group of youths assaulted IDPs in the public market of Uato-Carbau sub-district on Monday night.

Some of the IDPs had been looking for temporary shelter.

PNTL Operational Commander of Viqueque District, Gaspar Pinto said that approximately twenty young people threatened the IDPs with gasoline and stones. The police arrested four young men who were suspected of being involved.

The four suspects have been detained in the police station of Uato-Carbau pending investigations.

The State Secretary for Public Works to provide heavy equipment to the regions: The State Secretary of Public Works plans to provide heavy equipment to the regions to anticipate ‘la nina’ storms in Timor-Leste.

The State Secretary for Public Works, Domingos dos Santos Caeiro, said that such storms have already attacked some regions in Asia; and it is possible that la nina could impact some districts in Timor-Leste; such as Baucau, Manufahi and Dili.

Secretary of State Caeiro also said that a fund amounting to US$500,000 has been prepared to anticipate this natural disaster.


***

ISF is “going around” Mount Matebian

The Member of the National Parliament (MP) for Fretilin, Inacio Moreira, claimed that members of the International Security Forces (ISF) have illegally been going around the Mountain of Matebian, Quelicai sub-district, Baucau district.

“I am worried, because the government needs to know about this.

Upon the agreement that sets out the parameters of the ISF presence, they only need to control the western part of the country, but reality shows they control anywhere they want,” said Mr. Moreira in the National Parliament (NP), Dili. (TP and DN)

Fretilin: 2008, a year for a peace march. Xanana: a year of sacrifice

Vice Secretary-General of Fretilin, José Manuel, said that Fretilin considers 2008 as the year to organize a peace march to express the truth and demonstrate how the party is going to protest against the Alliance government this year.

“The peace march has not been held as yet because we are still waiting for guidance from the Central Committee of Fretilin.

It is the responsibility of the party to explain the wrongdoing and clarify the uncertainties; this will be a non-violent peace march,” said Mr. Manuel in the NP, Dili. (TP)

Suspects of Suai arson brought to court - police have no arrest warrants

The National Police of Timor-Leste (PNTL) of Covalima District arrested fourteen people suspected of arson in Matai village, sub-district of Maukatar, Covalima on Friday (4/1).

The fourteen suspects were registered at the Dili District Court to undergo an investigation process, excluding two suspects that were released.

One of the suspects, Laurentino de Jesus - also the head of Matai village - said that he is not satisfied with the arrests as police only took potentially inaccurate information from witnesses and captured the suspects without arrest warrants.

“I will describe all these wrongdoings in court, so that it will not happen again to other suspects,” said Mr. de Jesus on Monday (7/1) in Dili.

Police are working in the proper manner

To counter rumours spread in Dili that police have been illegally entering the houses of people to arrest suspects who have been involved in crimes, Interim General Commander of the PNTL, Afonso de Jesus, said that the rumors are true: the police can identify suspects who are involved criminal activities and then search for and arrest them within one day based upon the law of this country.

Commander de Jesus also said that if the police find the suspects in a house they should be arrested to make sure that they do not destroy any evidence that incriminates them. (TP)

Longuinhos Monteiro: Rogerio Lobato will not flee to another nation.

The Director of Interpol for Timor-Leste and Prosecutor-General Longuinhos Monteiro made assurances that former Minister of the Interior Rogerio Tiago Lobato - who is now under medical treatment in Malaysia - will not be able to flee to another country since he is under observation by Malaysia and Timor-Leste Interpol.

“On behalf of Interpol, I would like to say that Interpol branches maintain professional contact with one another to guarantee that the prisoner will not flee to another country without the authorization of the government of Timor-leste.”

Xanana: “Never say who is fighting, and who is not”

Prime Minister (PM) Xanana Gusmão asked people not to tell nationalistic stories about who has fought in combat and who has not.

“Never count on nationalism; all people were involved in combat that’s why we have self- determination now; none of us were not involved in the combat,” said PM Xanana on Monday (7/1) in a Christmas celebration with the Ministry of Economy and Development in Bebora, Dili.

PM Xanana asked all people to work together to serve the state and the nation, since 2008 is the year of reformation: in mentality, attitude and sacrifice. (TVTL, RTL, STL and DN)

Rumor that Fretilin will demonstrate

PNTL has not received any letter requesting permission
Rumors about Fretilin’s Peace March taking place next week have been spreading around Dili, although no letter requesting permission has been sent to the PNTL as yet.

“We have the information about the peace march, but we have still not received a formal letter from the party notifying us of the action,” said Inspector Fernandes.

Inspector Fernandes said according to the law, any groups or political parties who want to express their rights democratically in a march or demonstration must apply for permission from the PNTL and the other security institutions. (STL)

Suai case, 3 PNTL members detained

Three PNTL members of Covalima district suspected of being involved in the cases of arson and violence in Ukun Nain village, Suai, in Covalima district on Thursday (3/1) have been detained for 72 hours.

Inspector Mateus Fernandes, Deputy Operational Commander of PNTL said that police have arrested eight suspects, including three PNTL members. (STL)

Tradução:

UNMIT – MONITORIZAÇÃO DOS MEDIA – Terça-feira, 8 Janeiro 2008

"A UNMIT não assume nenhuma responsabilidade pela correcção dos artigos ou pela correcção das traduções. A selecção dos artigos e o conteúdo deles não indicam apoio ou endosso pela UNMIT expresso ou implícito. A UNMIT não sera responsável por qualquer consequência que resulte da publicação de, ou pela confiança em tais artigos e traduções."

Relatos dos Media Nacionais

TVTL cobertura de notícias
Governo vai dar dinheiro e casas aos deslocados: A Ministra da Solidariedade Social, Maria Domingas Fernandes ‘Micato’, anunciou que o governo dará dinheiro e casas aos deslocados cujas casas foram destruídas durante a crise. O governo construirá também casas para deslocados que são rejeitados pelas suas comunidades anteriores. A quantidade de dinheiro dada dependerá do tamanho dos estragos na casa em questão e será entre US$1,500 e US$4,000.

O governo tomou uma resolução com base neste plano cujo orçamento vem dos US$15 milhões já destinados aos deslocados pelo Parlamento Nacional (PN). A Ministra Micato disse também que em Fevereiro os serviços humanitários ou subsídios para os deslocados serão reduzidos em 50% se eles forem funcionários públicos.

RTL Cobertura de notícias

Produção local enfrenta ataque de insectos: agricultures na região de Oecusse estão preocupados com a sua produção que tem sido atacada por insectos.

O Coordenador do Departamento da Agricultura e Pescas de Oecussi, José Oki, disse que os insectos estão a atacar a produção em duas aldeias no sub-distrito Pante Makassar desde Dezembro de 2007.

Os insectos alegadamente vêm do Distrito Belu, Indonésia. O Departamento da Agricultura e Pescas relatou o problema ao Ministério da Agricultura, Floresta e Pescas.

Chuva em Dili cria desconforto: Chuva e vento em Dili nas últimas semanas espalharam lixo por todo o lado. Estes detritos fazem as pessoas sentirem-se desconfortáveis. A RTL observou que o lixo na proximidade do Hotel Timor tem sido causado pela falta de latas de lixo no campo de deslocados do Jardim.

O mesmo é verdade nos mercados públicos de Becora, Halilaran e Becora.

PM Xanana pede aos funcionários públicos para fazerem mais sacrifícios: O PM Xanana pediu aos funcionários públicos para não descansarem nos seus louros, felizes com o ordenado mensal, mas também para se motivarem mais para servirem a nação e o povo reformando as suas atitudes de trabalho e fazendo muitos sacrifícios.

Grupo de jovens assaltaram deslocados no sub-distrito Uato-Carbau, Viqueque: Um grupo de jovens assaltou deslocados no Mercado público do sub-distrito Uato-Carbau na Segunda-feira à noite.

Alguns dos deslocados tinham procurado abrigo temporário.

O Comandante Operacional da PNTL do Distrito de Viqueque, Gaspar Pinto disse que aproximadamente vinte jovens ameaçaram os deslocados com gasolina e pedras. A polícia prendeu quarto jovens que eram suspeitos de estarem envolovidos.

Os quatro suspeitos foram detidos na estação de polícia de Uato-Carbau aguardando investigações.

O Secretário de Estado das Obras Públicas vai dar equipamento pesado às regiões: O Secretário de Estado das Obras Pùblicas planeia dar equipamento pesado às regiões para antecipar os fenómenos atmosféricos ‘la nina’ em Timor-Leste.

O Secretário de Estado das Obras Públicas, Domingos dos Santos Caeiro, disse que tais fenómenos já atacaram várias regiões na Ásia; e que é possível que la nina possa ter impacto nalguns distritos em Timor-Leste; como Baucau, Manufahi e Dili.

O Secretário de Estado Caeiro disse também que o fundo totalizando US$500,000 foi preparado para antecipar este desastre natural.


***

ISF está a “andar à volta” do Monte Matebian

O Membro do Parlamento Nacional da Fretilin, Inacio Moreira, afirmou que membros das Forças Internacionais de Segurança (ISF) têm andado ilegalmente à volta da Montanha Matebian, sub-distrito de Quelicai, distrito de Baucau.

“Estou preocupado porque o governo precisa de conhecer isto.

Sob o acordo que estabeleceu os parâmetros da presença da ISF, eles precisam apenas de controlar a parte oeste do país, mas a realidade mostra que eles controlam em qualquer sítio que quiserem,” disse o Sr. Moreira no Parlamento Nacional (PN), Dili. (TP e DN)

Fretilin: 2008, um ano para a marcha da paz. Xanana: um ano de sacrifício

O Vice Secretário-Geral da Fretilin, José Manuel, disse que a Fretilin considera 2008 como o ano para organizar a marcha da paz para expressar a verdade e manifestar como o partido vai protestar contra o governo da Aliança este ano.

“A marcha da paz não ocorreu ainda porque estamos à espera da decisão do Comité Central da Fretilin.

É responsabilidade do partido explicar os erros e clarificar as incertezas; será umas marcha da paz não-violenta,” disse o Sr. Manuel no PN, Dili. (TP)

Suspeito do fogo posto em Suai levado ao tribunal – a polícia não tem mandates de captura

A PNTL do Distrito de Covalima prendeu catorze pessoas suspeitas de fogo posto na aldeia Matai, sub-distrito de Maukatar, Covalima na Sexta-feira (4/1).

Os catorze suspeitos ficaram registados no Tribunal do Distrito de Dili para se submeterem ao processo de investigação, excluindo dois suspeitos que foram libertados.

Um dos suspeitos, Laurentino de Jesus – também o responsável da aldeia Matai – disse não estar contente com as detenções dado que a polícia apenas tirou informações potencialmente incorrectas de testemunhas e capturou os suspeitos sem mandatos de captura.

“Descreverei todas estas actuações erradas no tribunal, para que isso não torne a acpntecer com outros suspeitos,” disse na Segunda-feira (7/1) o Sr. de Jesus em Dili.

Polícia trabalha de modo adequado

Para contrariar rumores espalhados em Dili que a polícia tem andado ilegalmente a entrar em casa de pessoas para prender suspeitos que estiveram envolvidos em crimes, o Comandante Interino da PNTL, Afonso de Jesus, disse que os rumores são verdadeiros: a polícia pode identificar suspeitos que estejam envolvidos em actividades criminosas e depois revistá-los e investigar no espaço de um dia com base na lei do país.

O Comandante de Jesus disse ainda que se a polícia descobrir os suspeitos numa casa devem ser ainda presos para ter a certeza que ele não destroem nenhuma prova que os possa incriminar. (TP)

Longuinhos Monteiro: Rogério Lobato não fugirá para outra nação.

O Director da Interpol em Timor-Leste e Procurador-Geral Longuinhos Monteiro deu garantias que o antigo Ministro do Interior Rogério Tiago Lobato – que agora está em tratamento médico na Malásia – não conseguirá fugir para outro país dado que está sob observação da Interpol da Malásia e de Timor-Leste.

“Em nome da Interpol, gostaria de dizer que os ramos da Interpol mantém contacto profissional uns com os outros para garantir que o preso não foge para outro país sem autorização do governo de Timor-leste.”

Xanana: “Nunca digam quem lutou e quem não lutou”

O Primeiro-Ministro (PM) Xanana Gusmão pediu às pessoas para não contarem histórias nacionalistas acerca de quem lutou em combate e quem não lutou.

“Nunca contem o nacionalismo; toda a gente esteve envolvida em combate é por isso que temos a auto-determinação agora, nenhum de nós esteve não envolvido no combate,” disse o PM Xanana na Segunda-feira (7/1) numa celebração de Natal com o Ministério da Economia e Desenvolvimento em Bebora, Dili.

O PM Xanana pediu a toda a gente para trabalhar juntac para server o Estado e a nação visto que 2008 é o ano da reforma: nas mentalidades, atitudes e sacrifícios. (TVTL, RTL, STL e DN)

Rumor que a Fretilin vai manifestar

A PNTL não recebeu nenhuma carta a pedir autorização
Rumores acerca da Marcha da Paz da Fretilin ocorrer na próxima semana têm-se espalhado por Dili, apesar de não ter chegado ainda nenhuma carta a pedir autorização à PNTL.

“Temos a informação acerca da marcha da paz, mas não recebemos ainda a carta formal do partido a notificar esta acção,” disse o Inspector Fernandes.

O Inspector Fernandes disse que de acordo com a lei, qualquer partido ou grupo que quiserem expressar democraticamente os seus direitos numa marcha ou manifestação devem pedir autorização à PNTL e outras instituições de segurança. (STL)

Caso de Suai, 3 membros da PNTL detidos

Três membros da PNTL do distrito de Covalima suspeitos de envolvimento nos casos de fogo posto e violência na aldeia Ukun Nain, Suai, no distrito Covalima na Quinta-feira (3/1) estiveram detidos 72 horas.

O Inspector Mateus Fernandes, Vice-Comandante Operacional da PNTL disse que a polícia prendeu oito suspeitos, incluindo três membros da PNTL. (STL)

UNMIT – MEDIA MONITORING - Monday, 7 January 2008

"UNMIT assumes no responsibility for the accuracy of the articles or for the accuracy of their translations. The selection of the articles and their content do not indicate support or endorsement by UNMIT express or implied whatsoever. UNMIT shall not be responsible for any conseque6nce resulting from the publication of, or from the reliance on, such articles and translations."

National Media Reports

TVTL news coverage
No news broadcasting


***

F-FDTL and PNTL should change their professionalism and attitude

Prime Minister (PM) Xanana Gusmão asked the Defence Forces of Timor-Leste (F-FDTL) and the National Police of Timor-Leste (PNTL) to be work to improve the cohesion and unity of each institution.

“You should grow in self-confidence by changing your attitude and professionalism in order to gain people’s trust,” said PM Xanana on Friday (4/1) in Dili.

PM Xanana also confirmed that the Government will not allow troublemakers to destroy peoples’ futures. (TP)

Estanislau: questions Xanana’s statement on CNRT’s fund

Former member of Political Commission of National Council of Resistance of Timor (CNRT), Estanislau da Silva, questioned the statement of the PM concerning CNRT’s funds.

“I was surprised to hear that CNRT’s funds remain saved in the bank…as member of the commission I know nothing about this.

The fund was not for Xanana, but was for the organization of the political commission of CNRT. And CNRT has ended, so why the money is still there?” said Mr. da Silva, also a member of National Parliament (NP) from Fretilin. (TP)

PM Xanana asking political parties to bury bad attitudes

PM Xanana Gusmão asked the political parties to work hand-in-hand to combat the kin d of bad attitudes that have brought suffering to the people.

Xanana said that political parties’ conflicting private interests will never solve the problems faced by the nation. Only peace and calm can encourage the people to behave in peaceful and calm ways. (STL)

Vicente Guterres: Fretilin should think about the national interest

First Vice-president of the NP, Vicente Guterres, asked FRETILIN to think about the interests of the nation since Fretilin is historically the party of the nation.

Mr. Guterres said that Fretilin are free to give back Christmas envelopes to the NP, but they should also remember that the US$120 in the envelope was for the Christmas party of members of the NP and its staffs.

“It was the idea of the President of the NP, Mr. Fernando Lasama, that it would be better to provide people with the money to have their own parties with families and relatives, rather than celebrating Christmas with NP members and staff, where family members might not have been able to participate,” said Mr. Guterres. (STL)

The time period for Rogerio’s medical treatment in Malaysia has elapsed

The time period allotted to the former Minister of the Interior Rogerio Lobato to allow him to receive medical treatment in Malaysia elapsed in December 2007.

The position of Mr. Lobato is currently unclear, and it is not known whether he is coming back to serve his time or whether he will ignore it for medical treatment.

The Minister for Justice Lucia Lobato said that the ministry is still awaiting test results from Mr. Rogerio Lobato’s doctors.

Mr. Rogerio Lobato received permission from the Ministry of Justice to seek medical treatment in Malaysia based upon his hospital medical record. (STL)

Government has identified places for the IDPs that are not transitory houses

The Minister for Social Solidarity, Domingas Fernandes ‘Micato’, said that the government has identified some areas where the IDPs can build houses.

Minister Micato said that at the present time, the government is still collaborating with the Ministry of Justice and the Ministry of Public Works to identify proper places for the IDPs to build permanent houses.

Minister Micato also said that the IDP policy defined by the government is intended to avoid people having several houses at once. (STL)

PM Xanana: the big crisis of the country is not the IDPs

PM Xanana Gusmao said that the big crisis of the country is not the IDPs, but attitudes, thoughts and behaviours.

The PM confirmed that this year is Reformation year – the year that all people need to start thinking of themselves as servants of the people.

“Dedication to work, this is what I will try to implement. I will force those who really love this country to sacrifice themselves,” said PM Xanana in his speech on Christmas Eve with the Ministry of Health on Saturday 5/1) in Dili. (DN, TP andSTL)

Tradução:

UNMIT – MONITORIZAÇÃO DOS MEDIA – Segunda-feira, 7 Janeiro 2008

"A UNMIT não assume nenhuma responsabilidade pela correcção dos artigos ou pela correcção das traduções. A selecção dos artigos e o conteúdo deles não indicam apoio ou endosso pela UNMIT expresso ou implícito. A UNMIT não sera responsável por qualquer consequência que resulte da publicação de, ou pela confiança em tais artigos e traduções."

Relatos dos Media Nacionais

TVTL Não houve cobertura de notícias


***

F-FDTL e PNTL devem mudar o profissionalismo e atitude

O Primeiro-Ministro (PM) Xanana Gusmão pediu às F-FDTL) e à PNTL para trabalharem para melhorar a coesão e unidade de cada instituição.

“Devem crescer em auto-confiança mudandoa vossa atitude e professionalismo de modo a ganharem a confiança do povo,” disse o PM Xanana na Sexta-feira (4/1) em Dili.

O PM Xanana confirmou ainda que o Governo não permitirá que causadores de problemas destruam o futuro do povo. (TP)

Estanislau: questiona afirmação de Xanana sobre fundos do CNRT

O antigo membro da Comissão Política do Conselho Nacional da Resistência de Timor (CNRT), Estanislau da Silva, questionou a afirmação do PM relativa aos fundos do CNRT.

“Fiquei surpreendido ao ouvir que os fundos do CNRT continuam guardados no banco…como membro da comissão nada sei acerca disto.

O fundo não era para Xanana, mas para a organização da comissão política do CNRT. E o CNRT acabou, então porque é que o dinheiro ainda lá está?” perguntou o Sr. da Silva, também membro do Parlamento Nacional (PN) da Fretilin. (TP)

PM Xanana pede aos partidos politicos para enterrarem attitudes más

O PM Xanana Gusmão pediu aos partidos políticos para trabalharem de mãos dadas para combaterem as más atitudes que trouxeram sofrimento ao povo.

Xanana disse que os interesses provados conflituosos dos partidos políticos nunca resolverão os problemas que a nação enfrenta. Apenas a paz e a calma podem encorajar as pessoas acomportarem-se de maneira pacífica e calma. (STL)

Vicente Guterres: a Fretilin deve pensar no interesse nacional

O primeiro Vice-presidente do PN, Vicente Guterres, pediu à FRETILIN para pensar nos interesses da nação dado que a Fretilin é historicamente o partido da nação.

O Sr. Guterres disse que a Fretilin é livre para devolver os envelopes do Natal ao PN, mas que deve lembrar-se também que os US$120 nos envelopes era para a festa de Natal dos membros e empregados do PN.

“Foi ideia do Presidente do PN Sr. Fernando Lasama, que seria melhor dar dinheiro às pessoas para fazerem as suas próprias festas com familiares, em vez de celebrar o Natal com membros e empregados do PN, onde membros da família podiam não ter a possibilidade de participar,” disse o Sr. Guterres. (STL)

Acabou o período de tempo para o tratamento medico de Rogério na Malásia

O período de tempo dado para o antigo Ministro do Interior Rogério Lobato poder receber tratamento médico na Malásia acabou em Dezembro de 2007.

Correntemente não é clara a posição do Sr. Lobato, e não se sabe se vai regressar para servir o tempo ou se vai ignorar isso por causa do tratamento médico.

A Ministra da Justiça Lúcia Lobato disse que o ministério aguarda ainda os resultados dos testes dos médicos do Sr. Rogério Lobato.

O Sr. Rogério Lobato recebeu autorização do Ministério da Justiça para tratamento médico na Malásia com base no registo médico hospitalar. (STL)

Governo identificou locais para deslocados que não são casas de transição

A Ministra da Solidariedade Social, Domingas Fernandes ‘Micato’, disse que o governo identificou algumas áreas onde os deslocados podem construir casas.

A Ministra Micato disse que nesta altura o governo está a colaborar com o Ministério da Justiça e o Ministério das Obras Públicas para identificar locais adequados para os deslocados construírem casas permanentes.

A Ministra Micato disse ainda que a política para os deslocados definida pelo governo tem a intenção de evitar que as pessoas tenham várias casas de imediato. (STL)

PM Xanana: a grande crise no país não são os deslocados

O PM Xanana Gusmão disse que a grande crise no país não são os deslocados, mas as atitudes, pensamentos e comportamentos.

O PM confirmou que este ano é o ano da reforma – o ano que toda a gente precisa para começar a pensar por eles próprios como servidores do povo.

“Dedicação ao trabalho, é isto que tentarei implementar. Forçarei os que realmente gostam deste pais a sacrificarem-se eles próprios,” disse o PM Xanana no discurso de Noite de Natal no Ministério da Saúde no Sábado (5/1) em Dili. (DN, TP e STL)

Traduções

Todas as traduções de inglês para português (e também de francês para português) são feitas pela Margarida, que conhecemos recentemente, mas que desde sempre nos ajuda.

Obrigado pela solidariedade, Margarida!

Mensagem inicial - 16 de Maio de 2006

"Apesar de frágil, Timor-Leste é uma jovem democracia em que acreditamos. É o país que escolhemos para viver e trabalhar. Desde dia 28 de Abril muito se tem dito sobre a situação em Timor-Leste. Boatos, rumores, alertas, declarações de países estrangeiros, inocentes ou não, têm servido para transmitir um clima de conflito e insegurança que não corresponde ao que vivemos. Vamos tentar transmitir o que se passa aqui. Não o que ouvimos dizer... "
 

Malai Azul. Lives in East Timor/Dili, speaks Portuguese and English.
This is my blogchalk: Timor, Timor-Leste, East Timor, Dili, Portuguese, English, Malai Azul, politica, situação, Xanana, Ramos-Horta, Alkatiri, Conflito, Crise, ISF, GNR, UNPOL, UNMIT, ONU, UN.