segunda-feira, junho 26, 2006

Arsénio Bano, Rui Araújo e Ana Pessoa possíveis...

Díli, 26 Jun (Lusa) - Os ministros Arsénio Bano, Rui Araújo ou Ana Pess oa poderão suceder a Mari Alkatiri na chefia do novo governo de Timor-Leste, que deverá estar formado no prazo de "dois a três dias", disse hoje José Ramos-Hort a.

No executivo de Mari Alkatiri, que pediu hoje a demissão em carta envia da ao Presidente da República, Arsénio Bano tutelava o Ministério do Trabalho e da Reinserção Comunitária e Rui Araújo o da Saúde, sendo Ana Pessoa ministra de Estado e da Administração Estatal.

Em conferência de imprensa em Díli, José Ramos-Horta (ministro de Estad o, dos Negócios Estrangeiros e da Defesa), admitiu que Ana Pessoa seria a sua "p rimeira candidata" para chefiar o novo executivo, salientando que tem a "total c onfiança da FRETILIN [no poder], integridade e sólida reputação".

No entanto, Ramos-Horta considerou que o nome que a FRETILIN designar d everá agradar ao Presidente da República, Xanana Gusmão.

Sobre a possibilidade de ser ele próprio a chefiar o novo executivo, Jo sé Ramos-Horta respondeu que gostaria de continuar com as pastas dos Negócios Es trangeiros e da Defesa.

"Tenho que ser convencido" a assumir o cargo de primeiro-inistro, acres centou, no entanto.

Ramos-Horta explicou ainda que com a formalização da demissão do primei ro-ministro, em carta hoje enviada por Mari Alkatiri ao Presidente da República, o actual governo passa a ser de gestão, mantendo-se em funções até à posse de u m novo executivo.

Aguarda-se em Díli uma comunicação de Xanana Gusmão sobre a demissão de Mari Alkatiri.

José Ramos-Horta defendeu que as eleições legislativas devem realizar-s e "em Fevereiro ou Março de 2007", rejeitando a sua antecipação porque "o país n ão está preparado devido à falta de condições política e psicológicas".

"Quero que as Nações Unidas dirijam a organização das eleições, porque o governo timorense não está preparado para isso", disse.

Ainda relativamente ao futuro governo, Ramos-Horta defendeu uma concert ação do "futuro primeiro-ministro com o comité central da FRETILIN e com o Presi dente da República", embora reconheça que cabe ao chefe do governo a escolha da equipa.

Quanto à dimensão do futuro executivo, Ramos-Horta disse ser favorável a uma redução para cerca de metade do actual, que tem mais de 40 ministros, vice -ministros e secretários de Estado, mostrando-se convicto de que "o país pode fu ncionar perfeitamente com um governo de 20 elementos".

Ramos-Horta acrescentou que o futuro primeiro-ministro, depois de apres entar a sua equipa ao Presidente da República, deverá apresentar no prazo de 30 dias o programa de governo no Parlamento Nacional.

Um dos pontos principais do programa do novo executivo deverá ser "sara r as feridas abertas com a actual crise político-militar", disse.

EL/PNG.

6 comentários:

Anónimo disse...

"No entanto, Ramos-Horta considerou que o nome que a FRETILIN designar deverá agradar ao Presidente da República, Xanana Gusmão."

Sintomático do que se tem vivido nos últimos dois meses em Timor - o desrespeito grosseiro pela democracia e um golpe de Estado ainda em curso.
"agradar" a Xanana poderá ser o alimento que fará crescer um ditador que foi sem dúvida, se não o mentor, o incapaz de ser o "último garante da lei e da ordem do país" como compete a um Chefe de Estado.
Mas na versão de Xanana é hora de festejar vitória...

Anónimo disse...

CHEGOU. ESTA A CHEGAR!
FINALMENTE. UM SECRETARIO DE ESTADO PORTUGUES!
O GOVERNO PORTUGUES DESCOBRIU NECESSIDADE DE .... QUE? AGORA?
BRANQUEAR INTERVENÇÃO AUSTRALIANA?

Anónimo disse...

desculpa mais neste filme
onde esta o actor principal:
O parlamento?

Onde a Fretilin tem 55 deputados.

Anónimo disse...

É um novo filme escrito por Ramos Horta...

Anónimo disse...

Custa acreditar que o modelo parlamentarista de TL seja imune a outras crises. Tem tudo para dar errado.
Primeiro: Xanana Gusmão é pessoa de forte personalidade. Vê-lo presidente e fora da gestão política e econômica de TL é coisa que não acredito.
Segundo: A Fretilim tem projeto político não necessariamente comuns ao grupo do PR. Administra, ou administrou o governo como se estivesse dirigindo um carro sem espelhos: não sabe o que acontece nas suas costas, nem dos lados. Compreendo este comportamento. É o entusiasmo fundado numa vitória avassaladora.
Terceiro: Tem uma Austrália ávida por oportunidades econômicas; só não contava com a disposição de Portugal que mostrou que não está em TL para ser subserviente.
Quarto: A ONU é isso que todos sabem: modelo politico ultrapassado e submissa ao interesse do Grande Capital, digo, EUA e sua indústria bélica e petrolífera.
Misture paixões políticas, Forças Armadas partidarizadas, etc e vejamos se o parlamento aguenta outro tranco. Será que a leis serão respeitadas?
Recomeçar, às vezes, exige reflexão.
Saudações
Alfredo
Brasil

Anónimo disse...

Fretilin seidauk hakarak husik Alkatiri monu. Sira la’os de’it preokupa ho Alkatiri nia seguransa, maibe sira hakarak kaduak Alkatiri nian ida mak troka ditador nebee uluk mehi hakarak ukun to’o tinan 50 nee. Nee normal tebes, tanba iha nebe-nebee, ditador sira sempre buka sira nia ema hodi troka sira, nunee atu labele hatama sira ba iha kadeia laran.
Alkatiri, ohin loron, buka halo politika rekua ho avansa, hanesan tatika ida hodi dada tempu. Tan-sa mak nia hakarak dada tempo? Iha razaun barak:
Ida, dada tempo hodi nia bele prepara nia ema nebee nia fiar hodi sai PM no bele proteje nia ho ninia maluk sira atu ikus mai labele loke sai eh buka investiga hahalok aat sira nebee durante nee sira halo.
Rua, dada tempu hodi sira bele ba lohi povo no sosa povo nebee ohin loron osan la iha no moris terus iha foho hodi mai Dili halo manifestasaun apoia Alkatiri. Sira hakarak tau povo ho povo halo funu hasoru malu hodi justifika guerra sivil katak hasai Alkatiri sei fakar ran. Ohin loron membru Governo balu, ba ona iha Regiaun 1 ho 2 hodi halo serbisu ida nee. Karik ema ruma mate, nee responsabilidade Alkatiri nian tomak.
Tolu, dada tempo hodi negosia ninia seguransa. Alias Alkatiri buka oin-sa hodi ses husi kadeia nebee oda matan nakloke hela atu simu nian, la’os tanba de’it ta’uk Rogerio Lobato temi nia naran tanba kilat sira nebee para ona iha sivil sira nia liman, maibe mos, ninia liman nebee nakonun ho povo nian ran nebee mai husi ordem nebee nia fo ba F-FDTL hodi tun iha Dili, iha fulan Abril, nebee viola Konstituisaun RDTL nian no halo ona ema balu mate. Manobra foun nebee agora nia halo hodi ses husi kadeia nee mak hanesan agora nia buka husu tulun ba eks-prezidenti Portugal nian, Jeorge Sampaio ho eks-prezidenti Mosambike nian, Joaquim Chissano ho razaun atu mai halo mediasaun hodi evita guerra sivil (DN, 24/06/2006), maibe ninia hakarak lolos mak oin-sa salva nia hodi lori ba Mosambike ou Portugal hodi labele tama iha kadeia, tanba ninia ema konfiansa, Rogerio Lobato, nebee durante nee nia uza hanesan buldozer hodi halo terror ho intimidasaun oioin, ohin loron, metin ona iha rede laran.
Hat, dada tempu hodi halo manifestante sira sai stress no frustrado hodi provoka desentendimentu ou bele sai deskontrolado no provoka violensia hodi forsa internasional sira hapara manifestasaun eh sai kole hodi ida-idak dada-an husi manifestasaun.
Lima, Alkatiri ho Lu-Olo lakohi Ramos Horta mak sai PM. Sira hakarak Ana Pessoa mak troka Alkatiri, tanba nee, sira buka dada tempo, hodi Ana Pessoa to’o lai husi liur mai hodi sira bele futu lia, oin-sa iha loron ikus mai labele hatama Alkatiri ho ninia maluk kriminozu sira ba kadeia, nunee mos bele subar buat aat sira nebee durante nee sira halo.
Ana Pessoa la iha diferensa ho Alkatiri no pior liu tan mak iha. Ninia liman mos nakonun ho ran tanba iha altura nebee Alkatiri fo ordem ba F-FDTL tun iha dia 28 de Abril, Ana Pessoa hotu iha oin. Nia, Alkatiri, Roque Rodrigues ho Rogerio Lobato, sira hotu hamutuk sama Konstituisaun ba rai, maibe sira obriga prezidenti Xanana Gusmão ho povo Timor tomak mak tenki respeita Konstituisaun nebee sira tafui ba leten.
Iha Portugal, Ana Pessoa dehan prezidenti Xanana ninia surat nebee husu Alkatiri sai husi PM kontra Konstituisaun, maibe nia nunka dehan ida fahe kilat ba ema sivil, oho ema no fo ordem iha dia 28 Abril ba F-FDTL nebee la konsulta ho Prezidente Republika la tuir Konstituisaun. Ema sira hanesan nee la serve ukun ita, tanba sira interpreta Konstituisaun tuir sira nia interrese, la’os tuir buat nebee los nian.
Sira nebee tuur iha meja Kongressu II Fretilin nian mos mesak manipulador. Balu sosa, manipula no terror deputado sira husi kotuk no seluk manipula husi meja Kongressu nian. La’os de’it la fo biban ba Grupo Mudansa Fretilin sira ko’alia, maibe fo biban ba sira hotu nebee apoia Alkatiri mak ko’alia hodi domina iha Kongressu laran. So ema matan aat sira mak la konsegue haree “sandiwara” nebee prezidenti meja Estanislau da Silva ho ninia kamarada sira halo iha meja Kongressu nian.
Horiseik, kuandu manifestasaun sira ba hakilar iha sede Fretilin nia oin, Estanislau da Silva dehan “ema” mai hakilar neduni halo sira psikolojikamente sira la senti hakmatek no seguro hodi halo hotu sira nia reuniaun. Nee la’os “ema ” baibain, maibe povo mak hakilar husu demissaun Alkatiri nian no lakohi simu nem Ana Pessoa, nem Estanislau ho ninia maluk manipulador sira atu ukun rai ida nee. Alkatiri baibain dehan nia serbisu diak liu iha pressaun nia okos, maibe agora halai lakon no buka halo reuniaun subasubar hanesan uluk tempo klandestina nian.
Karik sira lakohi halo manipulasaun, konserteza, sira lembra ba delegado sira hodi labele aprova metodo foti liman, tanba metodo nee kontra lei partido politik sira nian. Alkatiri ho ninia maluk sira tuur iha meja nunka fo hanoin ida nee ba delegado sira, tanba hakarak halo manipulasaun maski kontra lei ho konstituisaun nian. Tanba toman ona viola lei ho Konstituisaun, neduni iha dia 28 de Abril mos nia hakarak viola tan Konstituisaun dala ida. Alkatiri ho ninia grupo nee bele lohi no taka Fretilin ho delegado sira matan ho tilun ho dollar, maibe labele lohi povo Timor tamak.
Neduni, manipulador no ema hamrok ba ran sira sira nee hotu, la serve atu ukun no okupa kualker fatin ruma iha estrutura Governo nia laran, tanba sira toman ona halo manipulasaun, viola lei ho Konstituisaun, no sira sei sama povo to’o rabat rai se ohin loron la halo rezistensia ba ditador sira nee.
Semana hira ona, administrasaun publika paralizada. Loron barak ona, ita mos la haree PN funsiona. Alkatiri dehan atu halo reuniaun Kunseillu Ministro sira nian horiseik, maibe Palácio Governo nian mamuk hela. Governo nebee existe agora hanesan “fantasma” ida, la existe. Membro Governu sira la’o mos klandestina de’it, sa’e kareta muda ba mai no hasai hotu ninia numero registo. Halo reuniaun mos subsubar de’it eh tau seguransa metin hanesan lolos reuniaun sira iha tempo klandestina nian.
Populasaun ohin loron simu terus nafatin no tanis nafatin, maibe Alkatiri sei dada tempo nafatin. Nia sei hakarak haree Timoroan sira terus no mate ba ****. Maski nunee, membro Governo balu konsiente ona ba hanoin aat no jogo foer Alkatiri nian nebee hanoin de’it poder, hamrok ba ran nee no halo terus povo.
Assesora ba Direitos Humanos, nebee serbisu direitamente ho PM, Domingas Alves, horiseik, dia 24 de Junho, resigna an husi Governo, la’os de’it nia haree Governo paralizado total, maibe mos la tahan ona haree povo terus, tanis no mate tanba provoka husi PM Alkatiri.
Ita tenki foti chapeu ba Sra. Domingas, tanba nia sei iha sensibilidade, iha fuan no tuir sente povo nian terus ho susar. Nia la’os ema ida hanoin nia an de’it, la’os ema ida hanoin poder no osan de’it, maibe hanoin mos povo nebee terus no mate.
Ita hein, atu membru Governo sira seluk, nebee mos sei iha sensibilidade no iha fuan, tuir dalan nebee Sra. Domingas Alves loke ona. Maibe se sira la tuir dalan ida nee, signifika sira hakarak hamutuk nafatin ho ema nebee liman nakonun ho ran, ho ema nebee halo terus tebes povo.
Ho Assessora ba Direitus Humanus sai husi Governo nee, hatudu momos ona krize iha Governo nia laran, membro Governo rasik la fiar ona ba PM nebee hanesan sira nian chefe no Governo ida lakon ona total konfiansa husi povo.
Governo ida *** (enfrenta *red) krize makaas no lakon ona konfiansa total husi povo, la iha ona razaun atu mantem nafatin. Troka de’it PM la’os ona solusaun ida diak, maibe tenki dissolve Parlamento Nasional hodi prepara eleisaun foun, nunee atu Governo ida sai husi eleisaun foun *** fali konfiansa husi povo. Ho nunee de’it hodi bele tebe sai hotu ema sira aat husi PN ho Governo no bele tau fila fali ema diak ba sira nia fatin. Membro Governo sira nebee kompetente, iha sensibilidade no liman mos bele uza nafatin iha loron oin, tanba ita presiza ema sira nebee iha eksperiensia ona no profissional hodi lori rai Timor ba oin.

Traduções

Todas as traduções de inglês para português (e também de francês para português) são feitas pela Margarida, que conhecemos recentemente, mas que desde sempre nos ajuda.

Obrigado pela solidariedade, Margarida!

Mensagem inicial - 16 de Maio de 2006

"Apesar de frágil, Timor-Leste é uma jovem democracia em que acreditamos. É o país que escolhemos para viver e trabalhar. Desde dia 28 de Abril muito se tem dito sobre a situação em Timor-Leste. Boatos, rumores, alertas, declarações de países estrangeiros, inocentes ou não, têm servido para transmitir um clima de conflito e insegurança que não corresponde ao que vivemos. Vamos tentar transmitir o que se passa aqui. Não o que ouvimos dizer... "
 

Malai Azul. Lives in East Timor/Dili, speaks Portuguese and English.
This is my blogchalk: Timor, Timor-Leste, East Timor, Dili, Portuguese, English, Malai Azul, politica, situação, Xanana, Ramos-Horta, Alkatiri, Conflito, Crise, ISF, GNR, UNPOL, UNMIT, ONU, UN.