quinta-feira, janeiro 10, 2008

UNMIT – MEDIA MONITORING - Wednesday, 9 January 2008

"UNMIT assumes no responsibility for the accuracy of the articles or for the accuracy of their translations. The selection of the articles and their content do not indicate support or endorsement by UNMIT express or implied whatsoever. UNMIT shall not be responsible for any conseque6nce resulting from the publication of, or from the reliance on, such articles and translations."

National Media Reports

TVTL news coverage

MUNJ resign from the Task Force: The Youth Movement of National Unity (MUNJ) resigned from the Task Force formed by the Alliance Government, because they were allegedly never involved in any decision-making about Alfredo Reinado and the petitioners’ problems.

The Technical Secretary of MUNJ, Lucas Soares, stated that MUNJ joined the Task Force as a permanent member to help solve Alfredo’s problem through dialogue.

Mr. Soares also said that MUNJ disagree with the statement of the leaders of the Task Force who said that Alfredo and the petitioners are to be handled as civilians for the moment, because the Task Force is working on the process of dialogue, and the issue of status can be decided after the dialogue is in place.

Local houses and hectares of plants in Railaco, Ermera district destroyed: More than one hundred hectares of corn and coffee plants, including 12 houses in Matata village, Railaco sub-district, have been destroyed by rainfall and storms.

Gil Lobato Pereira, the chief of the village, stated that corn and coffee plants, along with the houses, were destroyed by more than six hours of rain over the last week. Meanwhile, in Hatolia sub-district, thirty one houses were totally destroyed.

The Head of the Social Division of Ermera district, Mario Maia Exposto, said that the division is still awaiting the data concerning the natural disasters in the district. Once they have it, they will report it to the Ministry of Social Solidarity as part of a request for assistance.

Maukatar’s victims receive humanitarian assistance:
Fifteen heads of families in Kunai, Matai village, sub-district Maukatar, Covalima, received humanitarian assistance from the Ministry of Social Solidarity.

The Humanitarian Commission of the Ministry of Social Solidarity provided food, shelter and kitchen equipment to each head of family.

On Monday (7/1) the World Food Program (WFP) also distributed rice and beans to each of the heads of the families.

The fifteen heads went to the police station when two youth groups from Kunai and Matai village attacked each other and set fire to each others’ houses on Thursday (3/1).

Government to use media to disseminate information to the public on global warming: The government will use the media to disseminate information to the public about the impact and importance of climate change.

The community is still largely unaware of the impact of global warming and continues to devastate the forest.

The State Secretary for the Environment, Abilio Lima, said that the government will use all media outlets to promote community understanding about the importance and impact of climate change.


***

Fretilin backs Alfredo’s accusations against Xanana as the author of the crisis

Fretilin gave the strongest possible support to Reinado’s statement which accused Prime Minister (PM) Xanana Gusmão of being the author of the crisis.

The President of Fretilin, Francisco Guterres Lu-Olo, said that the video recording of Alfredo from December 2007 made the same analysis as FRETILIN, namely that Xanana Gusmão was the author of the military and political crisis of 2006.

Mr. Lu-Olo said that the recording is important for Fretilin, because in the video Major Alfredo clearly stated that he witnessed Xanana’s behaviour that led to the crisis.

“Major Alfredo just states what Fretilin has said before, namely that the author of 2006 crisis is Xanana Gusmão, it is really important,” said Mr. Lu-Olo in the Central Committee of Fretilin in a press conference on Tuesday (8/1) in Comoro, Dili. (TP and DN)

PM Xanana instructs Justice Ministry to see Rogerio Lobato

PM Xanana Gusmão has instructed the Minister of Justice Lucia Lobato to witness first-hand the condition of former Minister of Interior Rogerio Lobato, who is now under medical treatment in Malaysia.

Minister Lucia Lobato said she would represent the government and visit Mr. Rogerio in Malaysia, since it is important for people’s faith in the justice system that he completes his sentence.

Minister Lobato also said that she was informed by the Timorese Ambassador in Malaysia that Mr. Rogerio needs more time to complete his treatment - and the government will give more time to Mr. Rogerio for this reason. (TP)

Law needed to combat prostitution

The government needs a law to combat prostitution in Timor-Leste.

The Member of NP from the Democratic Party, Vital dos Santos, said that the government has the power to immediately create a law to regulate prostitution and avoid its negative impact upon society and future generations.

“To combat prostitution in Timor-leste, no law is needed since there is no nation in the world that makes it legal to be involved in this kind of profession. However, the reality shows that there is prostitution in the countries that are predominantly Christian, because it is a normal thing” said Mr. dos Santos. (TP and DN)

IDPs: asking the government to provide security for them to return home

The government has planned to help the IDPs return home, but IDPs are still insisting that the Government provide security in their communities.

“They need to ensure our security otherwise it will all take place again: stoning and killing each other,” said Jose Soares, Coordinator of IDPs in Cathedral Camp, Dili, on Tuesday (8/1).

Mr. Soares also said that IDPs fled to avoid violence and confrontation and do not want it to happen again.

The IDPs agree with the plan of the government, but need security assistance in the communities that they will be returning to. (DN)

Fretilin will not act like the previous opposition

The Member of NP from Fretilin, Ana Pessoa, said that Fretilin will not copy the previous opposition, but will say something is good if it is good, and something is bad if it is not, regardless of the fact that some might not like it this way. (TP)

Tradução:

UNMIT – Monitorização dos Media – Quarta-feira, 9 Janeiro 2008

"A UNMIT não assume nenhuma responsabilidade pela correcção dos artigos ou pela correcção das traduções. A selecção dos artigos e o conteúdo deles não indicam apoio ou endosso pela UNMIT expresso ou implícito. A UNMIT não sera responsável por qualquer consequência que resulte da publicação de, ou pela confiança em tais artigos e traduções."

Relatos dos Media Nacionais

TVTL cobertura de notícias

MUNJ resigna do Grupo de Trabalho: O Movimento Juvenil de Unidade Nacional (MUNJ) resignou do Grupo de Trabalho formado pelo governo da aliança, porque alegadamente nunca foram envolvidos em nenhuma tomada de decisão acerca dos problemas de Alfredo Reinado e dos peticionários.

O Secretário Técnico do MUNJ, Lucas Soares, afirmou que o MUNJ se juntou ao Grupo de Trabalho como membro permanente para ajudar a resolver o problema do Alfredo através do diálogo.

O Sr. Soares disse ainda que o MUNJ discorda da declaração dos lideres do Grupo de Trabalho que dizia que Alfredo e os peticionários devem ser tratados nesta altura como civis, porque o Grupo de Trabalho está a trabalhar no processo de diálogo, e a questão do estatuto pode ser decidida depois de ocorrer o diálogo.

Destruídas habitações locais e hectares de plantaçõess em Railaco, distrito de Ermera: Mais de uma centena de hectares de plantação de milho e de café, incluindo 12 casas na aldeia de Matata, sub-distrito de Railaco, foram destruídas por chuvadas e temporais.

Gil Lobato Pereira, o chefe da aldeia, afirmou que as plantações do milho e do café, juntamente com as casas foram destruídas depois duma chuvada de mais de seis horas na semana passada. Entretanto, no sub-distrito de Hatolia, trinta e uma casas ficaram totalmente destruídas.

O responsável da Divisão Social do distrito de Ermera, Mario Maia Exposto, disse que a divisão ainda está à espera de informações sobre desastres naturais no distrito. Logo que a tenham remetê-la-ão pata o Ministério da Solidariedade Social para fazerem o pedido de assistência.

Vítimas de Maukatar recebem assistência humanitária:
Quinze chefes de família em Kunai, aldeia Matai, sub-distrito Maukatar, Covalima, receberam assistência humanitária do Ministério da Solidariedade Social.

A Comissão Humanitária do Ministério da Solidariedade Social deu alimentação, abrigo e equipamento de cozinha a cada chefe de família.

Na Segunda-feira (7/1) o Programa Mundial de Alimentação (WFP) distribuiu também arroz e feijão a cada chefe de família.

Os quinze chefes de família foram para a estação de polícia quando dois grupos de jovens de Kunai e aldeia Matai se atacaram uns aos outros e deitaram fogo às casas uns dos outros na Terça-feira (3/1).

Governo vai usar os media para disseminar informação ao público sobre aquecimento global:
O governo usará os media para disseminar informação ao público acerca do impacto e importância das mudanças climáticas.

A comunidade está ainda largamente ignorante do impacto do aquecimento global e continua a devastar a floresta.

O Secretário de Estado do Ambiente, Abilio Lima, disse que o governo usará todas as publicações dos media para promover a compreensão da comunidade acerca da importância e do impacto da mudança climática.


***

Fretilin suporta acusações de Alfredo contra Xanana de ser autor da crise

Fretilin deu o maior suporte possível à declaração de Reinado que acusava o Primeiro-Ministro (PM) Xanana Gusmão de ser o autor da crise.

O Presidente da Fretilin, Francisco Guterres Lu-Olo, disse que a gravação video de Alfredo de Dezembro de 2007 fez a mesma análise da FRETILIN, nomeadamente que Xanana Gusmão foi o autor da crise militar e política de 2006.

O Sr. Lu-Olo disse que a gravação é importante para a Fretilin, porque no video o Major Alfredo afirma claramente que ele testemunhou o comportamento de Xanana que levou à crise.

“O Major Alfredo apenas declara o que a Fretilin disse antes, nomeadamente que o autor da crise de 2006 é Xanana Gusmão, isso é realmente importante,” disse o Sr. Lu-Olo no Comité Central da Fretilin numa conferência de imprensa na Terça-feira (8/1) em Comoro, Dili. (TP e DN)

PM Xanana instrui Ministério da Justiça para ver Rogério Lobato

O PM Xanana Gusmão instruiu a Ministra da Justiça Lúcia Lobato para testemunhar em primeira mão a condição do antigo Ministro do Interior Rogério Lobato, que está sob tratamento médico na Malásia agora.

A Ministra Lúcia Lobato disse que em representação do governo irá visitar o Sr. Rogério na Malásia, dado que é importante para a fé das pessoas no sistema da justiça que ele complete a sua pena.
A Ministra Lobato disse ainda que foi informada pelo Embaixador Timorense na Malásia que o Sr. Rogério precisa de mais tempo para completar o tratamento – e que o governo dará mais tempo ao Sr. Rogério por esta razão. (TP)

Necessário lei para combater a prostituição

O governo precisa de uma lei para combater a prostituição em Timor-Leste.

O deputado do Partido Democrático, Vital dos Santos, disse que o governo tem o poder de criar imediatamente uma lei para regular a prostituição e evitar os seus impactos negativos sobre a sociedade e as gerações futuras.

“Para combater a prostituição em Timor-leste, não é preciso nenhuma lei dado que não há nenhuma nação no mundo que torne legal estar envolvido neste tipo de profissão. Contudo, a realidade mostra que há prostituição nos países que são predominantemente cristãos, porque é uma coisa normal” disse o Sr. dos Santos. (TP e DN)

Deslocados: pedem ao governo para dar segurança para regressarem a casa

O governo tem planeado ajudar os deslocados a regressarem a casa, mas os deslocados continuam a insistir que o Governo lhes dê segurança nas comunidades.

“Eles precisam de garantir a nossa segurança doutro modo tudo tornará a acontecer outra vez: apedrejamentos e mortes,” disse José Soares, Coordenador do campo de deslocados no Campo da Catedral, Dili, na Terça-feira (8/1).

O Sr. Soares disse também que os deslocados fugiram para evitar a violência e o confronto e não querem que isso torne a acontecer outra vez.

Os deslocados concordam com o plano do governo, mas precisam de assistência de segurança nas comunidades para onde vão voltar. (DN)

Fretilin não agirá como a oposição anterior

A deputada da Fretilin, Ana Pessoa, disse que a Fretilin não copiará a oposição anterior, mas se alguma coisa for boa dirá que é boa, e se algo não for mau, independentemente do facto de alguns poderem não gostar desta maneira. (TP)

5 comentários:

Anónimo disse...

Tradução:
UNMIT – Monitorização dos Media – Quarta-feira, 9 Janeiro 2008
"A UNMIT não assume nenhuma responsabilidade pela correcção dos artigos ou pela correcção das traduções. A selecção dos artigos e o conteúdo deles não indicam apoio ou endosso pela UNMIT expresso ou implícito. A UNMIT não sera responsável por qualquer consequência que resulte da publicação de, ou pela confiança em tais artigos e traduções."

Relatos dos Media Nacionais

TVTL cobertura de notícias

MUNJ resigna do Grupo de Trabalho: O Movimento Juvenil de Unidade Nacional (MUNJ) resignou do Grupo de Trabalho formado pelo governo da aliança, porque alegadamente nunca foram envolvidos em nenhuma tomada de decisão acerca dos problemas de Alfredo Reinado e dos peticionários.

O Secretário Técnico do MUNJ, Lucas Soares, afirmou que o MUNJ se juntou ao Grupo de Trabalho como membro permanente para ajudar a resolver o problema do Alfredo através do diálogo.

O Sr. Soares disse ainda que o MUNJ discorda da declaração dos lideres do Grupo de Trabalho que dizia que Alfredo e os peticionários devem ser tratados nesta altura como civis, porque o Grupo de Trabalho está a trabalhar no processo de diálogo, e a questão do estatuto pode ser decidida depois de ocorrer o diálogo.

Destruídas habitações locais e hectares de plantaçõess em Railaco, distrito de Ermera: Mais de uma centena de hectares de plantação de milho e de café, incluindo 12 casas na aldeia de Matata, sub-distrito de Railaco, foram destruídas por chuvadas e temporais.

Gil Lobato Pereira, o chefe da aldeia, afirmou que as plantações do milho e do café, juntamente com as casas foram destruídas depois duma chuvada de mais de seis horas na semana passada. Entretanto, no sub-distrito de Hatolia, trinta e uma casas ficaram totalmente destruídas.

O responsável da Divisão Social do distrito de Ermera, Mario Maia Exposto, disse que a divisão ainda está à espera de informações sobre desastres naturais no distrito. Logo que a tenham remetê-la-ão pata o Ministério da Solidariedade Social para fazerem o pedido de assistência.

Vítimas de Maukatar recebem assistência humanitária:
Quinze chefes de família em Kunai, aldeia Matai, sub-distrito Maukatar, Covalima, receberam assistência humanitária do Ministério da Solidariedade Social.

A Comissão Humanitária do Ministério da Solidariedade Social deu alimentação, abrigo e equipamento de cozinha a cada chefe de família.

Na Segunda-feira (7/1) o Programa Mundial de Alimentação (WFP) distribuiu também arroz e feijão a cada chefe de família.

Os quinze chefes de família foram para a estação de polícia quando dois grupos de jovens de Kunai e aldeia Matai se atacaram uns aos outros e deitaram fogo às casas uns dos outros na Terça-feira (3/1).

Governo vai usar os media para disseminar informação ao público sobre aquecimento global:
O governo usará os media para disseminar informação ao público acerca do impacto e importância das mudanças climáticas.

A comunidade está ainda largamente ignorante do impacto do aquecimento global e continua a devastar a floresta.

O Secretário de Estado do Ambiente, Abilio Lima, disse que o governo usará todas as publicações dos media para promover a compreensão da comunidade acerca da importância e do impacto da mudança climática.


***

Fretilin suporta acusações de Alfredo contra Xanana de ser autor da crise

Fretilin deu o maior suporte possível à declaração de Reinado que acusava o Primeiro-Ministro (PM) Xanana Gusmão de ser o autor da crise.

O Presidente da Fretilin, Francisco Guterres Lu-Olo, disse que a gravação video de Alfredo de Dezembro de 2007 fez a mesma análise da FRETILIN, nomeadamente que Xanana Gusmão foi o autor da crise militar e política de 2006.

O Sr. Lu-Olo disse que a gravação é importante para a Fretilin, porque no video o Major Alfredo afirma claramente que ele testemunhou o comportamento de Xanana que levou à crise.

“O Major Alfredo apenas declara o que a Fretilin disse antes, nomeadamente que o autor da crise de 2006 é Xanana Gusmão, isso é realmente importante,” disse o Sr. Lu-Olo no Comité Central da Fretilin numa conferência de imprensa na Terça-feira (8/1) em Comoro, Dili. (TP e DN)

PM Xanana instrui Ministério da Justiça para ver Rogério Lobato

O PM Xanana Gusmão instruiu a Ministra da Justiça Lúcia Lobato para testemunhar em primeira mão a condição do antigo Ministro do Interior Rogério Lobato, que está sob tratamento médico na Malásia agora.

A Ministra Lúcia Lobato disse que em representação do governo irá visitar o Sr. Rogério na Malásia, dado que é importante para a fé das pessoas no sistema da justiça que ele complete a sua pena.
A Ministra Lobato disse ainda que foi informada pelo Embaixador Timorense na Malásia que o Sr. Rogério precisa de mais tempo para completar o tratamento – e que o governo dará mais tempo ao Sr. Rogério por esta razão. (TP)

Necessário lei para combater a prostituição

O governo precisa de uma lei para combater a prostituição em Timor-Leste.

O deputado do Partido Democrático, Vital dos Santos, disse que o governo tem o poder de criar imediatamente uma lei para regular a prostituição e evitar os seus impactos negativos sobre a sociedade e as gerações futuras.

“Para combater a prostituição em Timor-leste, não é preciso nenhuma lei dado que não há nenhuma nação no mundo que torne legal estar envolvido neste tipo de profissão. Contudo, a realidade mostra que há prostituição nos países que são predominantemente cristãos, porque é uma coisa normal” disse o Sr. dos Santos. (TP e DN)

Deslocados: pedem ao governo para dar segurança para regressarem a casa

O governo tem planeado ajudar os deslocados a regressarem a casa, mas os deslocados continuam a insistir que o Governo lhes dê segurança nas comunidades.

“Eles precisam de garantir a nossa segurança doutro modo tudo tornará a acontecer outra vez: apedrejamentos e mortes,” disse José Soares, Coordenador do campo de deslocados no Campo da Catedral, Dili, na Terça-feira (8/1).

O Sr. Soares disse também que os deslocados fugiram para evitar a violência e o confronto e não querem que isso torne a acontecer outra vez.

Os deslocados concordam com o plano do governo, mas precisam de assistência de segurança nas comunidades para onde vão voltar. (DN)

Fretilin não agirá como a oposição anterior

A deputada da Fretilin, Ana Pessoa, disse que a Fretilin não copiará a oposição anterior, mas se alguma coisa for boa dirá que é boa, e se algo não for mau, independentemente do facto de alguns poderem não gostar desta maneira. (TP)

Anónimo disse...

Então,sr.Gusmão,diz alguma coisa!estás muito calado,responda as acusações de Reinaldo,porque ficas muito calado? Pobre Xanana!
Está na altura de dizer ao povo quem es tu realmente,Viva Alfredo!
o povo está contigo Alfredo,o povo quer a verdade!

Ermera Lian

Anónimo disse...

MENSAGEM DO NATAL E ANO NOVO BA POVO MAUBERE KIAK NO KIK IHA RAI DOBEN TIMOR LORO SAE NIA LARAN! HUSI DEZEMBER 2007 BA JANUARI 2008.-
MENSAGEM DO NATAL E ANO NOVO BA POVO MAUBERE KIAK NO KIK IHA RAI DOBEN TIMOR LORO SAE NIA LARAN! HUSI DEZEMBER 2007 BA JANUARI 2008.-
Maubere nia oan tomak husi Rai doben Timor Loro Sae tomak nia laran. Iha momentu kritiku ida ne'e, Povo Maubere hatene momos ona iha Lideransa Politika RDTL nia husi ulun to'o ain fuan sira, sira nia hahalok nebe ke ita Povo kik no kiak hakribit tebtebes. Ita Povo Maubere kik no kiak hatene katak ema aat sira iha lideransa politika RDTL nia hakarak duni soran ita Povo kik no kiak hodi baku malu no oho malu depois sira sei buka manobras oin2 atu hatama nos sulan mos ita kik no kiak ba kalabosu no kadeia komarka i tuir mai hodi sira nia jogos foer haneasn MAFIA Cecilia-Italia no Kali Colombia nune sira hodi hamanasan o kontente iha ita nia susar no terus leten hatama tan ita ba justisa hanesan hodi manobras no komplices ba justisa nebe lalos hodi akusa ita kik no kiak katak ita maka sai salah nain hotu tanba ita kik no kiakmesak bebeik ten tantanan deit, tanba nune ita maka tenke selu duni ulun boot sira nia hahlok aat nia konsekuencias, nune ita maka tenke tama ba kadeia i sira husik hela iha leur hodi goza no lohi ita Povo Maubere kik no kiak nafatin to’o sira nia hakarak!

Maibe, quando na realidade krisis politikas-sociais i salah barak nebe ke mosu iha ita nia rai laran ne'e mesak husi ulun nain sira, sira maka autor lolos duni. Neduni ita Povo kik no kiak tenke tuba rai metin, foho liman ba malu hodi berani hakekar nafatin ba mundo tomak nune mos ba ita nia sociedade tomak bo'ot lohi ten, nauk ten no bosok ten sira nia hahalok aat nebe ke oin loron halo ita sai terus no susar nafatin iha ita nia rai doben Timor Loro Sae nia laran, apesar de ita ukun rasik aan besik tinan nen onan.

Ukun rasik aan ne'e so ba ema balu nebe ke iha kolonialistas potugueses nia tempo sira goza previlegios nune mos iha okupasaun Indonesia nia tempo sira maka goza nafatin to'o oin loron ita ukun rasik aan tiha mos sira maka goza nafatin hodi ita nia susar no terus. Sira maka hodi gaba sola katak sira mesak matenek neduni so sira maka bele kaer Timor nia abut, maibe Povo Maubere kik no kiak funu nain o nia oan asuwian veteranos resistents sira la folin tiha ona konforme sira nia ibun be’ek hodi kanta ba mass media internasional nune mos ba mas media nasional nebe ke ita akompanha loron ba loron. Ema aat sira ne bele bosok opini publik mundu nia maibe sira labele bosok ita Povo kik no kiak Maubere rai doben Timor Loro Sae nia oan murak mak hodi nia berani no hodi nia susar no terus to’o oin loron liberta duni rai Timor Loro Sae husi kolonialistas nia okos.

Povo kik no kiak Maubere keta o sente tauk no nakdedar ba nain ulun bosok ten no imoral sira ne'e, sira laiha fatin iha ita kik no kiak nia sociedade nia klaran. Tamba sira nia hahalok ne'e hanesan samodok no samean ulun itu nebe ke S. Migael Arkanjo, S. Jorge no Inan Feto Nossa Senhora sama sira nia ulun hodi rabat rai nune sira sei sai nafatin amaldicoado husi sira nia jerasaun ba jerasaun to'o sira mate hotu iha ita kik no kiak nia doben rai Timor Loro sae nia laran. Sira ne mesak persona non grata ba ita Povo kik no kiak neb eke hodi ita nia patriotismo no nasionalismo hodi kaer kroat funu hasoru ita nia funu maluk kolonialistas sira to’o oin loron ita hetan fila fali ita nia independencia no ita nia liberdade nebe ita hodi ran no isilolon maka ita hodi hadau fila fali husi ita nia invasor no okupasionistas sira nia liman laran.

Ulun bosok ten, lohi ten, nauk ten, lahos Maromak no Santos Anjos maka kastiga no fo’o malisan ba sira mesak maibe ita nia saudosos funu nain sira no marties hotu se'e kotuk ona ba sira hotu, nune sira sei loron ida oho mohun malu iha ita nia rai Timor Loro sae nia laran.

Ita hein, Historia sei hatudu mai ba ita hotu, se imi lafiar entau imi sei hare hodi tempu ikus mai, imi hakfodak hodi hasoru realitas nebe ke mai besik ona ita hodi kaer oh liman no hare o matan momos, nune mos imi balu nebe ke hodi matan fuan naklosu ba liders bosok ten no imoral sira nia manobras hodi lori imi monu ba osan kah ba material no buat selu-seluk, nune imi haluan tiha matebian sira nia ran, kulit no ruin maka oin loron sei namakari lemo lemo iha ita nian rai doben Timor Loro sae nia laran, imi sei arrepende loron ikus mai.

Ba buat aat hirak ne'e ita bele hare tiha ona, ba kolonialistas portugueses no indonesias nia tempo nia atan sira maka oin loron, sira basa rentos tiha ona, tanba sira nia patrauns husik sira hodi ten tan no mih tan ba sira nia leten i husik sira monu hela ba rai koak, maibe tanba sira nia “kaki no tangan” balu maka iha ita nia lideransa nune hodi foti sira nafatin ba a'as liu tan, maibe ita kik no kiak nia interesse sira hamutuk hodi sama to'o rabat rai to'o oin loron. Ita kik no kiak tanis iha tenda okos iha udan nia laran, hodi ita nia oan kik sira hamalahan hahan laiha, hatais laiha, moras aimoruk laiha, fatin diak ita hodi toba mos liha, ita kik no kiak maka terus no sofre nafatin, estradas ita nia aman sira serbisu hodi kosar ben hod mate hamlahan ba hadia stradas, to’o oin loron ita Maubere kik no kiak nia oan laiha direito ida bele sae kareta gratis hodi halai tuir estrada sira nebe ke mai husi ita nia aman no maun sira nia kosar ben maka oin loron ita hetan fali stradas diak ne’e. Buat hirak ne, husu mai ba ita tomak husi kik no kiak sira, tanba sah maka ita funu hodi liberta ita nia rai no povo ita laiha direito ida hodi moris hanesan ema no Povo ida hodi ita nia direito atu moris iha ita nia rai o plena liberdade no direito bele hetan buat diak ba ita nia moris loron ba loron???

Povo kik no kiak nia oan tomak, Maubeer nia oan doben sira, imi husu to'ok em aat sira nebe ke gaba aan demais ne'e, se ita kik no kiak la funu hodi ran nakfakar no susar no terus oin oin sira bele hetan gelar doktorandus no matenek seluseluk kah lae??? Sira sai eskola matenek tanba hodi ita kik no kiak nia susar no terus no mos ran nakfakar no ruhin no kulit namkarin lemo-lemo iha rai doben Timor Loro sae nia laran maka oin loron sira sai matenek hodi gaba aan demais ne'e. Nune maun no alin, inan no feton, oan no beoan sira, mane maluk no ran maluk i kamaradas sira hotu maka ami hadomi no respeita, tuba rai metin hakoak nafatin ita nia heransa politika husi ita nia asuwain matebian sira i foho liman ba malu hodi kaer metin ita nia kuda talin no kumu liman metin komo simbol husi ita nia unidade nasional ita hodi doko ita nia nain ulun bosok ten, lohi ten, nauk ten no mesak imoral tantanan deit nebe ke horas ne hodi ema aat sira mai iha ita nia lideransa politika hodi hanean nafatin ita kik no kiak iha ita nia rai doben Timor Loro Sae nia laran hodi sira nia intensoens malefikas no satanazes nia atu hodi susu nafatin ita bokor no rai bokor to'o oin loron.

Povo Maubere kik no kiak imi hare buat hirak ne'e imi labele hakrukuk ba sira nia hahalok aat ne'e, maibe ita tenke hametin ita nia unidade hodi kumu liman metin nafatin hodi loke ibun koalia hasoru sira husi oin ba oin i ita lalika hakfodak ba kilat sira nebe ke sira hameno husi forsas rai seluk sira nebe ke horas ne'e hodi sira atu buka hanean ita no mos hodi buka halukun ita nia direito nune ita labele moris hensan Povo no nasaun ida hodi ita nia dignidade no identidade kultural rasik no tradisaun milienaria nebe ke mundo hotu-hotu konhese didiak tiha ona.

Viva Povo Maubere!

Viva Falintil Asuwain no Veteranos Funu Nain sira iha Rai doben Timor Loro Sae nia laran tomak!

Viva Juventude Maubere kik no kiak!

Viva Mulher Bibere kik no kiak!

Viva matan dalan Povo kik no kiak nia murak maka oin loron barani hodi defende nafatin nia Povo kik no kiak nia direito no nia interesse iha rai doben Timor Loro sae nia laran tomak hamrik hodi koalia hasoru nain ulun bosok ten, lohi ten, nauk ten no mesak imoral tantanan deit nebe mosu dadauk iha ita nia lideransa politika husi tinan 2002 to’o oin loron ne’e.

Maubere Asuwain Barani, tubarai metein, hakruk tan ba kolonialisatas nia atan maka laek ona! Mate kah moris hukun rasik aan hodi kaer metin ita nia kuda talin to'o ita muda sistema governasaun ema aat sira nia nune ita bele lori ita nia oan no beoan sira ba naroman tuir Maromak, Matebian, Mundo no Povo kik no kiak Maubere tomak nia hakarak, maibe kaso kontrario diak liu ita mate do ke moris hodi sai atan ba beibeik..

MAUBERE ASUWAIN KOKOTEK NAFATIN IHA RAI DOBEN TIMOR LORO SAE NIA LARAN.

Anónimo disse...

MENSAGEM DO NATAL E ANO NOVO BA POVO MAUBERE KIAK NO KIK IHA RAI DOBEN TIMOR LORO SAE NIA LARAN! HUSI DEZEMBER 2007 BA JANUARI 2008.-
MENSAGEM DO NATAL E ANO NOVO BA POVO MAUBERE KIAK NO KIK IHA RAI DOBEN TIMOR LORO SAE NIA LARAN! HUSI DEZEMBER 2007 BA JANUARI 2008.-
Maubere nia oan tomak husi Rai doben Timor Loro Sae tomak nia laran. Iha momentu kritiku ida ne'e, Povo Maubere hatene momos ona iha Lideransa Politika RDTL nia husi ulun to'o ain fuan sira, sira nia hahalok nebe ke ita Povo kik no kiak hakribit tebtebes. Ita Povo Maubere kik no kiak hatene katak ema aat sira iha lideransa politika RDTL nia hakarak duni soran ita Povo kik no kiak hodi baku malu no oho malu depois sira sei buka manobras oin2 atu hatama nos sulan mos ita kik no kiak ba kalabosu no kadeia komarka i tuir mai hodi sira nia jogos foer haneasn MAFIA Cecilia-Italia no Kali Colombia nune sira hodi hamanasan o kontente iha ita nia susar no terus leten hatama tan ita ba justisa hanesan hodi manobras no komplices ba justisa nebe lalos hodi akusa ita kik no kiak katak ita maka sai salah nain hotu tanba ita kik no kiakmesak bebeik ten tantanan deit, tanba nune ita maka tenke selu duni ulun boot sira nia hahlok aat nia konsekuencias, nune ita maka tenke tama ba kadeia i sira husik hela iha leur hodi goza no lohi ita Povo Maubere kik no kiak nafatin to’o sira nia hakarak!

Maibe, quando na realidade krisis politikas-sociais i salah barak nebe ke mosu iha ita nia rai laran ne'e mesak husi ulun nain sira, sira maka autor lolos duni. Neduni ita Povo kik no kiak tenke tuba rai metin, foho liman ba malu hodi berani hakekar nafatin ba mundo tomak nune mos ba ita nia sociedade tomak bo'ot lohi ten, nauk ten no bosok ten sira nia hahalok aat nebe ke oin loron halo ita sai terus no susar nafatin iha ita nia rai doben Timor Loro Sae nia laran, apesar de ita ukun rasik aan besik tinan nen onan.

Ukun rasik aan ne'e so ba ema balu nebe ke iha kolonialistas potugueses nia tempo sira goza previlegios nune mos iha okupasaun Indonesia nia tempo sira maka goza nafatin to'o oin loron ita ukun rasik aan tiha mos sira maka goza nafatin hodi ita nia susar no terus. Sira maka hodi gaba sola katak sira mesak matenek neduni so sira maka bele kaer Timor nia abut, maibe Povo Maubere kik no kiak funu nain o nia oan asuwian veteranos resistents sira la folin tiha ona konforme sira nia ibun be’ek hodi kanta ba mass media internasional nune mos ba mas media nasional nebe ke ita akompanha loron ba loron. Ema aat sira ne bele bosok opini publik mundu nia maibe sira labele bosok ita Povo kik no kiak Maubere rai doben Timor Loro Sae nia oan murak mak hodi nia berani no hodi nia susar no terus to’o oin loron liberta duni rai Timor Loro Sae husi kolonialistas nia okos.

Povo kik no kiak Maubere keta o sente tauk no nakdedar ba nain ulun bosok ten no imoral sira ne'e, sira laiha fatin iha ita kik no kiak nia sociedade nia klaran. Tamba sira nia hahalok ne'e hanesan samodok no samean ulun itu nebe ke S. Migael Arkanjo, S. Jorge no Inan Feto Nossa Senhora sama sira nia ulun hodi rabat rai nune sira sei sai nafatin amaldicoado husi sira nia jerasaun ba jerasaun to'o sira mate hotu iha ita kik no kiak nia doben rai Timor Loro sae nia laran. Sira ne mesak persona non grata ba ita Povo kik no kiak neb eke hodi ita nia patriotismo no nasionalismo hodi kaer kroat funu hasoru ita nia funu maluk kolonialistas sira to’o oin loron ita hetan fila fali ita nia independencia no ita nia liberdade nebe ita hodi ran no isilolon maka ita hodi hadau fila fali husi ita nia invasor no okupasionistas sira nia liman laran.

Ulun bosok ten, lohi ten, nauk ten, lahos Maromak no Santos Anjos maka kastiga no fo’o malisan ba sira mesak maibe ita nia saudosos funu nain sira no marties hotu se'e kotuk ona ba sira hotu, nune sira sei loron ida oho mohun malu iha ita nia rai Timor Loro sae nia laran.

Ita hein, Historia sei hatudu mai ba ita hotu, se imi lafiar entau imi sei hare hodi tempu ikus mai, imi hakfodak hodi hasoru realitas nebe ke mai besik ona ita hodi kaer oh liman no hare o matan momos, nune mos imi balu nebe ke hodi matan fuan naklosu ba liders bosok ten no imoral sira nia manobras hodi lori imi monu ba osan kah ba material no buat selu-seluk, nune imi haluan tiha matebian sira nia ran, kulit no ruin maka oin loron sei namakari lemo lemo iha ita nian rai doben Timor Loro sae nia laran, imi sei arrepende loron ikus mai.

Ba buat aat hirak ne'e ita bele hare tiha ona, ba kolonialistas portugueses no indonesias nia tempo nia atan sira maka oin loron, sira basa rentos tiha ona, tanba sira nia patrauns husik sira hodi ten tan no mih tan ba sira nia leten i husik sira monu hela ba rai koak, maibe tanba sira nia “kaki no tangan” balu maka iha ita nia lideransa nune hodi foti sira nafatin ba a'as liu tan, maibe ita kik no kiak nia interesse sira hamutuk hodi sama to'o rabat rai to'o oin loron. Ita kik no kiak tanis iha tenda okos iha udan nia laran, hodi ita nia oan kik sira hamalahan hahan laiha, hatais laiha, moras aimoruk laiha, fatin diak ita hodi toba mos liha, ita kik no kiak maka terus no sofre nafatin, estradas ita nia aman sira serbisu hodi kosar ben hod mate hamlahan ba hadia stradas, to’o oin loron ita Maubere kik no kiak nia oan laiha direito ida bele sae kareta gratis hodi halai tuir estrada sira nebe ke mai husi ita nia aman no maun sira nia kosar ben maka oin loron ita hetan fali stradas diak ne’e. Buat hirak ne, husu mai ba ita tomak husi kik no kiak sira, tanba sah maka ita funu hodi liberta ita nia rai no povo ita laiha direito ida hodi moris hanesan ema no Povo ida hodi ita nia direito atu moris iha ita nia rai o plena liberdade no direito bele hetan buat diak ba ita nia moris loron ba loron???

Povo kik no kiak nia oan tomak, Maubeer nia oan doben sira, imi husu to'ok em aat sira nebe ke gaba aan demais ne'e, se ita kik no kiak la funu hodi ran nakfakar no susar no terus oin oin sira bele hetan gelar doktorandus no matenek seluseluk kah lae??? Sira sai eskola matenek tanba hodi ita kik no kiak nia susar no terus no mos ran nakfakar no ruhin no kulit namkarin lemo-lemo iha rai doben Timor Loro sae nia laran maka oin loron sira sai matenek hodi gaba aan demais ne'e. Nune maun no alin, inan no feton, oan no beoan sira, mane maluk no ran maluk i kamaradas sira hotu maka ami hadomi no respeita, tuba rai metin hakoak nafatin ita nia heransa politika husi ita nia asuwain matebian sira i foho liman ba malu hodi kaer metin ita nia kuda talin no kumu liman metin komo simbol husi ita nia unidade nasional ita hodi doko ita nia nain ulun bosok ten, lohi ten, nauk ten no mesak imoral tantanan deit nebe ke horas ne hodi ema aat sira mai iha ita nia lideransa politika hodi hanean nafatin ita kik no kiak iha ita nia rai doben Timor Loro Sae nia laran hodi sira nia intensoens malefikas no satanazes nia atu hodi susu nafatin ita bokor no rai bokor to'o oin loron.

Povo Maubere kik no kiak imi hare buat hirak ne'e imi labele hakrukuk ba sira nia hahalok aat ne'e, maibe ita tenke hametin ita nia unidade hodi kumu liman metin nafatin hodi loke ibun koalia hasoru sira husi oin ba oin i ita lalika hakfodak ba kilat sira nebe ke sira hameno husi forsas rai seluk sira nebe ke horas ne'e hodi sira atu buka hanean ita no mos hodi buka halukun ita nia direito nune ita labele moris hensan Povo no nasaun ida hodi ita nia dignidade no identidade kultural rasik no tradisaun milienaria nebe ke mundo hotu-hotu konhese didiak tiha ona.

Viva Povo Maubere!

Viva Falintil Asuwain no Veteranos Funu Nain sira iha Rai doben Timor Loro Sae nia laran tomak!

Viva Juventude Maubere kik no kiak!

Viva Mulher Bibere kik no kiak!

Viva matan dalan Povo kik no kiak nia murak maka oin loron barani hodi defende nafatin nia Povo kik no kiak nia direito no nia interesse iha rai doben Timor Loro sae nia laran tomak hamrik hodi koalia hasoru nain ulun bosok ten, lohi ten, nauk ten no mesak imoral tantanan deit nebe mosu dadauk iha ita nia lideransa politika husi tinan 2002 to’o oin loron ne’e.

Maubere Asuwain Barani, tubarai metein, hakruk tan ba kolonialisatas nia atan maka laek ona! Mate kah moris hukun rasik aan hodi kaer metin ita nia kuda talin to'o ita muda sistema governasaun ema aat sira nia nune ita bele lori ita nia oan no beoan sira ba naroman tuir Maromak, Matebian, Mundo no Povo kik no kiak Maubere tomak nia hakarak, maibe kaso kontrario diak liu ita mate do ke moris hodi sai atan ba beibeik..

Maubere, Asuwain Berani tubarai metin hodi kokotek nafatin iha Rai doben Timor Loro sae nia laran!

Anónimo disse...

"O povo admira-se com o facto de o Alfredo continuar a utilizar uniformes militares de boas condições. E questiona-se: quem é que lhe forneceu tais uniformes? O Alfredo e o seu grupo utilizam viaturas novas. De onde é que essas viaturas vieram? O Governo declara ter identificado os autores que deram apoio ao Alfredo, para serem capturados, porque são considerados como subversores do Estado. Agora, o Governo declara ter identificado os autores mas quando é que os mesmos serão capturados? Quem são esses autores? São timorenses ou estrangeiros? Por que é que querem apoiar o Alfredo? É importante que seja dada uma explicação ao povo, para que este possa compreender e, quando as ameaças forem mesmo concretizadas, ele possa estar pronto a aceitar as suas consequências e a evitar acusações, no futuro, contra o actual Governo, como as de ditador ou Governo autoritário."
José Gabriel .(SEMANÁRIO 8Janeiro2008)

Traduções

Todas as traduções de inglês para português (e também de francês para português) são feitas pela Margarida, que conhecemos recentemente, mas que desde sempre nos ajuda.

Obrigado pela solidariedade, Margarida!

Mensagem inicial - 16 de Maio de 2006

"Apesar de frágil, Timor-Leste é uma jovem democracia em que acreditamos. É o país que escolhemos para viver e trabalhar. Desde dia 28 de Abril muito se tem dito sobre a situação em Timor-Leste. Boatos, rumores, alertas, declarações de países estrangeiros, inocentes ou não, têm servido para transmitir um clima de conflito e insegurança que não corresponde ao que vivemos. Vamos tentar transmitir o que se passa aqui. Não o que ouvimos dizer... "
 

Malai Azul. Lives in East Timor/Dili, speaks Portuguese and English.
This is my blogchalk: Timor, Timor-Leste, East Timor, Dili, Portuguese, English, Malai Azul, politica, situação, Xanana, Ramos-Horta, Alkatiri, Conflito, Crise, ISF, GNR, UNPOL, UNMIT, ONU, UN.